कविता: घर छोडेर टाढिएकाहरूको दसैँ-तिहार | सुशील लामा | हाम्रो कथाघर

❝
के दसैँ, के तिहार?
के चाड, के पर्व?
के मेला, के महोत्सव?
रहरहरूलाई बन्धकी राखेर,
जवानीलाई थारो बनाउँदै,
सफल सपनाहरू खोज्न,
अरब जित्न,
घर छोडी निस्केकाहरूको
उस्तै छन् दिनहरू,
उस्तै छन् रातहरू ।

काममा जाऊ,
कोठामा आऊ,
खाना पकाऊ अनि खाऊ,
अनि फेरि काममा पुनः जाऊ—
हप्ता, महिना, वर्ष बितेको पत्तो हुँदैन ।
हरेक दिन हतारमा बिउँझनुपर्छ ।
चर्को स्वरमा बज्ने सिरानीको अलार्मसँगै,
पुग्ने गरी सुत्न नपाएको अनिदो रातमा
देखिने तन्द्रा र सपनाहरूमा
दसैँ, तिहार, मेला, महोत्सव
मीठो सपनाहरू बनेर आउँछन् ।
हो आमा!
यस्तै हुन्छ परदेशीको दसैँ अनि तिहार ।

एक्लै एक्लै
निर्जन उराठ, सिमाना पारिको,
व्यस्त उदास उदास घाम अस्ताएर
रात परि नहालेको नवरात्रिका साँझहरूमा,
सूर्य अस्ताएर तारा नउदाएको पलहरूमा
मन भारी बनाएर बिर्सन नसकिने सम्झनासँग
सम्झौता गरेर बाँच्नु छ ।

हिमालजत्तिकै चिसो सम्झनाको थुप्रोले थिचेर
थिलथिलो भएको मनलाई
आफ्नाहरूको भाइबर र मेसेन्जरमा आएको
तारन्तारको खबरले,
दसैँ-तिहारका शुभेच्छुकहरूको शुभकामनाले,
मनमनै तनलाई फिट हुने
पङ्क्षीको प्वाँख पैँचो लिएर
भुरुरुरु… उडेर स्वदेश पुग्ने मन हुन्छ ।

…तर,
राष्ट्रिय बाध्यता,
वैदेशिक रोजगारीमा निहित रहेका
सजीव मनलाई निर्जीव बनाएर,
जीवन बाँच्दै गरेका
घर छोडी टाढा भएका मानिसहरू
मरुभूमिमा रगत-पसिनाले लेख्दै गरेको
हृदय विदारक गरिबीको कथालाई थाँती राख्दै,
कल्पनासँग उधारो उल्लास सापटी लिएर,
आँसु नदेखाएर मनमनै रुँदै
मनाउने गर्दछन्
फिक्का-फिक्का दसैँ, तिहार र पर्वहरू ।

पर्खिरहनेहरूको पर्खाइ बनेकाहरू
धेरै टाढा परिबन्धको पिँजडामा फँसेर मन मारेर,
प्लास्टिकको पुत्लाजस्तै मन भएका मान्छेको खटनमा
सास भएका मेसिनजस्तै बन्दा पनि
दयामा पाएको सीमित खुसीमा
असीमित सुदूर सपनाहरू सम्झेर बाँच्दैछन् ।
हाम्रो क्यालेन्डर नचल्ने भएर,
उनीहरूको क्यालेन्डरमा नअटाएको
हाम्रो दसैँ, तिहार, उमङ्गमयी शारदीय हर्षोल्लास
केही आउँदैन खुसी बोकेर
उनीहरूको करेसाबारीमा ।

उमेर पुगेर सयपत्री, मखमली फुल्दैन
उनीहरूको बस्ती र गाउँ-गाउँमा ।
मठ-मन्दिर, देवी-देउताको बास हुँदैनन् ।
आफ्नै प्रकारका संस्कार छन् ।
उनीहरूको संस्कार संस्कृतिमा
हाम्रो आस्था बोकेको कुनै पर्व पर्दैनन् ।
त्यसैले घर छोडी टाढा भएकाहरू
कल्पनाहरूमा धुमधाम दसैँ-तिहार मनाउँछन् ।

बिरामी परेको छ उत्साह,
थला परेको छ रहर ।
पोहोर साल आफ्नाहरूसँग राखेको भाकालाई
बनाउनु छ अधुरो ।
यसपालि पनि आइपुग्ने छैनन् टाढिएकाहरू
गाउँमाथिको दुर्गा भवानीको मन्दिरमा ।
यसपटक पनि बितेका सालहरूमा जस्तै,
भिडियो कलमार्फत
मोबाइल स्क्रिनमा लगाएको टीकाले बुझाउने छ मन ।
फाटेको भाग्यमा फटाहा शासकको
दुस्साहसपूर्ण वैदेशिक श्रम सम्झौता रहिन्जेल,
एक-दुई होइन लाखौँलाख युवायुवतीको
दसैँ अनि तिहार
आपत्तिजनक रूपमा अपहरणमा पर्नेछ ।
मन टुटेको छ, आँसु रित्तिएको छ ।
पोलिथिनको झोलामा पोको पारेको खाना खाएर
यसपटकको दसैँ-तिहार पनि
अरबको बालुवाघारीमा
आफ्नै रगत-पसिना मदिरा सम्झेर पिउँदै,
मातेर दसैँ मनाउने छ ।
नाचेर तिहार मनाउने छ ।
घरबाट टाढा भएको मान्छेले ।
❞
—०—
पाँचखाल-११, काभ्रेपलान्चोक
हालः लिमासोल, साइप्रस