लघुकथामा एक प्रयोग अङ्क: २८ | हाम्रो कथाघर

❛लघुकथा टिप्पणी❜
☞ महिला हिंसा विरुद्धको कोणबाट ‘जागिरे महिला’ लघुकथाको शल्यक्रिया
✒ नन्दलाल आचार्य

१. कथाको गर्भ र मौन सन्देशको उद्घोषण

सन्जिता भट्टराईको यो लघुकथा आकारमा सानो भए पनि यसले महिला हिंसाको एउटा निकै गहिरो र प्रायः अदृश्य पाटोलाई उजागर गरेको छ । त्यो हो– मानसिक र भावनात्मक हिंसा । परम्परागत रूपमा महिला हिंसा भन्नाले शारीरिक दुर्व्यवहार मात्र बुझिने गरेको सन्दर्भमा, यो कथाले जागिरे महिलाहरूले दिनहुँ भोग्ने असाध्यै धेरै कामको बोझ (Double Burden) र त्यसबाट उत्पन्न हुने निरन्तरको थकानलाई हिंसाको सूक्ष्म स्वरूपका रूपमा परिभाषित गरेको छ ।

लघुकथाकी पात्र, सानी कुसुम, एउटी संवेदनशील र जिज्ञासु बालिका हुन् । उनको प्रश्न, “जागिरे महिलालाई ‘सबैभन्दा बलियो’ किन भन्छन् ?” भन्ने कथनले एकतर्फ सम्मानको भाव बोक्छ भने अर्कोतर्फ उनीहरूको ‘शक्ति’ को सीमा र मूल्यको खोजी गर्छ । गुरुआमाको जवाफले उनीहरू दुई मोर्चा (कार्यालय र घर) मा एकसाथ लड्ने वास्तविकतालाई स्वीकार्छ । तर, कथाको वास्तविक मर्म तब खुल्छ, जब कुसुमले प्रश्न गर्छिन्– “तर बलियो मान्छे पनि कहिले नथाक्ने त हुँदैन नि !”

२. भाषा, लय र प्रभावको परिमार्जन

लघुकथाको मूलभाव बलियो भए पनि, त्यसको प्रवाहलाई अझ सरल र भावनात्मक बनाउनु जरुरी छ । कुसुमको गुनासोमा ‘धन्यवाद’ को अपेक्षा राख्नुले उनीहरूले गरिरहेको कामलाई ‘कर्तव्य’ मात्र नभई ‘योगदान’ का रूपमा स्वीकारिनुपर्छ भन्ने सन्देश दिन्छ ।

यस आलेखमा यसको भावलाई अझ खुलस्त बनाउन खोजिएको छ :
दैनिक थकान र अपेक्षारहित परिश्रमलाई ‘महान् कर्तव्य’ को खोलभित्र लुकाइएको ‘मानसिक हिंसा’ का रूपमा स्थापित गर्नु लघुकथाको सबैभन्दा ठूलो सफलता हो ।

गुरुआमाको उत्तर, “हिंसा त आवाज नआउँदै पनि हुन्छ, नानी । सहयोग र सम्मान नपाउनु पनि एक किसिमको मौन पीडा हो,” यो भनाइ महिला हिंसा विरुद्धको कोणबाट एक शक्तिशाली घोषणा हो । यसले महिलाले घरभित्र गर्ने कामको अवमूल्यन (Devaluation of Labour) लाई ‘हिंसा’ को कोटीमा राख्छ ।

यो आलेखको लय र प्रवाहलाई उपदेशात्मक भन्दा पनि प्रेरणादायी संवादका रूपमा विकास गरिएको छ । घरभित्रको काममा सहयोग नपाउनुलाई ‘पीडा’ मान्नु र यसको समाधानको पाठ ‘कसैले पढाउनु पर्दैन’ भन्नुले, समाधान आफ्नै घरबाट र स्वतःस्फूर्त सहकार्यबाट सुरु हुनुपर्छ भन्ने सन्देश दिन्छ ।

३. प्रभावकारी सन्देश र प्रेरणाको उत्कर्ष

महिला हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियानको सन्दर्भमा यो लघुकथाले दिएको सन्देश अत्यन्त सामयिक र प्रभावकारी छ ।

मुख्य सन्देशको सार :

• क. हिंसाको परिभाषाको विस्तार : हिंसा केवल शारीरिक प्रहारमा सीमित छैन । निरन्तरको मानसिक दबाब, कामको भारको असमान वितरण र निस्वार्थ सेवाको मौलिक सम्मान नपाउनु पनि एक किसिमको मौन र अदृश्य हिंसा हो ।
• ख. सबल नारीको वास्तविक सम्मान : जागिरे महिलाको शक्ति कार्यालयको सफलतामा मात्र होइन; घरभित्रको असहयोगलाई चुपचाप सहने ‘सहनशीलता’ मा होइन । उनीहरूको वास्तविक शक्ति र सम्मान त परिवारका सदस्यहरूको सक्रिय सहयोग (Active Participation) र स्नेहपूर्ण सहकार्यमा भेटिन्छ ।
• ग. परिवर्तनको आह्वान (A Call for Change) : लघुकथाले हिंसा अन्त्यका लागि बाहिरको कुनै ‘पाठ’ वा ‘कानुन’ पर्खनुको सट्टा, घरको प्रत्येक सदस्यले ‘सहजता दिने पाठ’ सिक्नुपर्ने प्रेरणा दिन्छ । यो नै सामाजिक परिवर्तनको सबैभन्दा बलियो जग हो ।

उपसंहार :
कुसुमको प्रश्नले उठाएको मौन पीडालाई स्वीकार गरेर गुरुआमाले किताब बन्द गर्नु र ‘आजको पाठ’ लाई घरकोठासम्म पुर्‍याउनुले लघुकथालाई एउटा प्रेरणादायी निष्कर्ष दिएको छ । महिलालाई ‘बलियो’ होइन, ‘सहज’ जीवन दिनु नै लैङ्गिक न्याय र मौन हिंसाको अन्त्यको पहिलो कदम हो ।

वास्तविक शक्ति परिवारको सहकार्यमा हुन्छ, कसैको एकाङ्की बलिदानमा होइन ।
❀❀❀

❛उत्तरकथा❜
लघुकथा: सन्तुलनको बिहानी
✒ नन्दलाल आचार्य

“गुरुआमा, आज मसँग एउटा खुसीको खबर छ,” कक्षामा झट्ट उभिएर कुसुमले भनिन्, “अब मेरी आमा घरको बोझले एक्लै थाक्नुहुन्न ।”

उनको यो अप्रत्याशित घोषणाले सबै विद्यार्थी अलमलमा परे । गुरुआमाले स्नेहपूर्वक सोध्नुभयो, “के यस्तो जादु भयो, नानी ? हिजोसम्म त तिमी निकै चिन्तित थियौ ।”

कुसुमको आँखामा आज पहिलो पटक कुनै ठूलो विजयको चमक थियो । उनको आवाजमा स्पष्ट र निडर आत्मविश्वास झल्कन्थ्यो । “हिजो साँझ, म घर पुगेर बाबा र दाइलाई सिधै सोधेँ– ‘यो घर सबैको हो भने आमाको मात्रै किन हो त यो बोझिलो जिम्मेवारी ?’ सुरुमा त दाइले उडाइदिए, बाबाले पनि अखबारले अनुहार छोप्नुभयो ।”

उनी एकछिन रोकिएर फेरि बोलिन्, “तर मैले मेरो भनाइमा अडिग रही भनेँ– ‘घरलाई साँच्चिकै सबैको बनाउनका लागि कामको स्पष्ट विभाजन हुनुपर्छ ।’ पहिलोपटक बाबाले गल्ती महसुस गरेर भन्नुभयो– ‘हो, हामीले लामो समयदेखि अन्याय गर्‍यौँ, अब हामी बदलिनुपर्छ, मेरी छोरी ।’”

कक्षामा गहिरो मौनता छायो । “अनि आज बिहान,” उनले बिस्तारै भनिन्, “दाजु हँसिलो मुख लगाएर भाँडा माझ्दै थिए र बाबाले चाहिँ मीठो गरी तरकारी काट्दै हुनुहुन्थ्यो । मैले आमाको अनुहारमा पहिलो पटक ‘भार’ होइन, ‘आस’ चम्किएको देखेँ ।”

गुरुआमाको ओठमा गर्विलो मुस्कान फैलियो । “कुसुम, तिमीले ठूलो पाठ सिकायौ ।”

“मैले बुझेँ, गुरुआमा– क्रान्ति वा परिवर्तन टाढाबाट सुरु हुँदैन ।” कुसुमले मुस्कुराउँदै जवाफ दिइन्, “यो सबैभन्दा बलियो तब हुन्छ, जब घरको सानो घेराभित्र ‘प्रेम’ ले विद्रोहको पहिलो पाइला टेक्छ र ‘सम्मान’ ले त्यो परिवर्तनलाई अगाडि बढाउँछ ।”
❀❀❀

❛लघुकथा टिप्पणी❜
☞ महिला हिंसा विरुद्धको कोणबाट ‘अब प्रश्न म सोध्छु’ लघुकथाको शल्यक्रिया
✒ नन्दलाल आचार्य

सप्तरीका अरविन्द यादवको लघुकथा ‘अब प्रश्न म सोध्छु’ केवल शब्दहरूको संयोजन होइन; यो हजारौँ वर्षदेखि पितृसत्तात्मक संरचनाभित्र दबिएका महिलाहरूको मौन विद्रोहको उद्घोष हो ।

लघुकथाकी पात्र मुनाको जीवन, समाज, परिवार र कार्यक्षेत्रमा प्रश्नहरूको जालोले यसरी बेरिएको छ कि उनको श्वासप्रश्वास समेत कसैको अनुमतिको अधीनमा रहेको जस्तो लाग्छ । यो लघुकथाले महिला हिंसालाई केवल शारीरिक प्रहारको रूपमा मात्र नभई, दैनिक जीवनमा थोपरिएको सूक्ष्म नियन्त्रण, शङ्का र मनोवैज्ञानिक दबाबको रूपमा प्रस्तुत गरी यसको दायरा फराकिलो बनाउँछ ।

कथाको प्रारम्भिक दृश्यमा बाबुको आवाज ‘आरोपका छर्राझैँ आकस्मिक रूपमा बज्रिएको’ भनिन्छ । यो अभिव्यक्तिले प्रश्नको आशय आरोप र आक्रमणको रहेको स्पष्ट पार्दछ । घरका भित्ताभरि गुञ्जिने ती कठोर प्रश्नहरू– ‘किन ढिलो आयौ ?’, ‘किन मुस्कुरायौ ?’, ‘किन बोल्यौ ?’, ‘किन चुप बस्यौ ?’, ‘किन पढ्दै छौ ?’, ‘किन काम गर्छ्यौ ?’ मुनाको स्वतन्त्रता र अस्तित्वमाथि निरन्तर प्रहार भइरहेको सङ्केत गर्छन् । यी प्रश्नहरू मुनाका लागि केवल सोधिएका वाक्यहरू होइनन्, बरु सामाजिक नियन्त्रणको एक अदृश्य विषवृत्त हुन्, जसले उनलाई सास फेर्न पनि कठिन बनाउँछ । लघुकथाले देखाउँछ कि लैङ्गिक हिंसा केवल घरभित्र वा परिवारमा मात्र सीमित छैन; यो बाटो, बस, कार्यालय, यहाँसम्म कि सामाजिक सञ्जालको ‘इनबक्स’ सम्म पनि फैलिएको छ, जहाँ शङ्काको एउटै दृष्टि र नियन्त्रणको एकनासको प्रयास विद्यमान छ ।

लघुकथाले एउटा निर्णायक मोड लिन्छ जब सार्वजनिक स्थानमा मुनामाथि शारीरिक दुर्व्यवहार हुन्छ । बसको खचाखच भीडमा ‘एक अपरिचित हातले उसको पिठ्यूँ धकेल्यो’ भन्ने वाक्यांशले महिलाहरूले सार्वजनिक रूपमा भोग्नुपर्ने अपमान र असुरक्षालाई मूर्त रूप दिन्छ । तर, आज मुना चुप लाग्दिनन् । भीडको बीचमा मुख फर्काएर ढुङ्गा ठोक्किएझैँ कठोर स्वरमा उनले सोध्छिन्– ‘किन चलाउँदै छस् त्यो हात ? तेरो के अधिकार छ ?’ यो केवल एक व्यक्तिगत प्रतिक्रिया होइन, यो त मौनतालाई इन्कार गर्ने र सार्वजनिक रूपमा हिंसालाई चुनौती दिने हजारौँ महिलाहरूको सामूहिक विद्रोही घोषणा हो । उनको यो प्रश्नले अवरुद्ध भीडमा एकाएक सन्नाटा छाउनुले सामाजिक संरचनाको अनपेक्षित मौनता र त्यसलाई तोड्न मुनाको आवाज कति शक्तिशाली थियो भन्ने देखाउँछ ।

घर फर्किएर आउँदा बाबुको आक्रोशपूर्ण प्रश्नले यो सङ्घर्षको आगोलाई घरभित्र लैजान्छ । तर, यसपटक मुना भित्र पस्नेबित्तिकै ढोका बन्द गर्छिन्, जसले अतीतको परम्परा र नियन्त्रणको अध्यायलाई बन्द गरेको प्रतीकात्मक अर्थ राख्छ । आँखामा ‘विद्रोहको ज्वाला’ बोकेर उभिएकी मुनाको ‘गगनभेदी’ आवाजले बाबुको सत्तालाई चुनौती दिन्छ ।

उनको प्रश्नको शृङ्खला : ‘के म मान्छे होइन ?’, ‘के मेरो शरीर तिम्रो नजरको स्वामित्व हो ?’, ‘के मेरा सपनाले पनि तिमीहरूसँग ‘किन’ भिक्षा माग्नुपर्छ ?’ यी सबै प्रश्नहरू महिलाको आत्मसम्मान, व्यक्तित्वको स्वतन्त्रता र आफ्नो शरीरमाथिको अधिकारको घोषणापत्र हुन् । यी मार्मिक प्रश्नहरूको धारिलो प्रहारसामु बाबु ‘अवाक्, झसङ्ग’ हुनुले रूढिवादी सोचको पराजय र नयाँ चेतनाको उदयलाई चित्रित गर्दछ ।

अन्त्यमा, अभियानको सन्देश उनको मोबाइलमा टल्किनुले प्रविधि र जागरूकताले ल्याउने परिवर्तनको सम्भावना देखाउँछ । मुनाको अन्तिम सम्बोधन ‘अभियानलाई शब्द होइन, मेरा जस्ता हजारौँ दह्रो आवाज चाहिन्छ’ ले लघुकथाको सन्देशलाई निष्कर्षमा पुर्‍याउँछ । महिला हिंसा अन्त्य गर्न कानुन र अभियानहरू आवश्यक छन्, तर त्योभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा हरेक महिलाको दह्रो ‘नाइँ’ भन्ने क्षमता हो ।

‘आजदेखि मेरो मौनताभन्दा ठूलो र बलियो मेरो ‘नाइँ’ हुनेछ’ भन्ने मुनाको मुक्त हाँसोले, डर र सङ्कोचको पर्खाल भत्काएर मुक्तिको सास फेरेको अनुभूति गराउँछ । यो लघुकथाले हरेक महिलालाई आफ्नो अस्तित्वमाथि प्रश्न उठाउनेहरूलाई प्रश्नको वर्षाले जवाफ फर्काउन र आफ्नै ‘नाइँ’ लाई सबैभन्दा शक्तिशाली हतियार बनाउन प्रेरित गर्दछ ।
❀❀❀

❛उत्तरकथा❜
लघुकथा: ‘नाइँ’को शक्ति
✒ नन्दलाल आचार्य

“ए मुना ! आज फेरि केही भन्दै हिँडेकी रे ?”
छिमेकीको चर्को आवाज आँगनमा बज्रिएर आयो– “तिमीले के गर्न खोजेको ?”

मुना कामबाट फर्किएर भारी मन लिएर दैलो टेक्दै थिइन् । उनको अनुहारमा थकान र दृढता दुवै देखिन्थ्यो । अस्ति भर्खर उनले आफ्नो कार्यालयमा भइरहेको सानो–सानो दुर्व्यवहार (माइक्रो–एग्रेसन) को प्रमाण ‘सेफ्टी–अलर्ट’ एपमा गोप्य रूपमा दर्ता गराएकी थिइन् । त्यो सानो कदमको खबर गाउँपालिकासम्म पुगेको रहेछ ।

बाबुले हतारिएर, चिन्तित र अपमान मिश्रित स्वरमा सोधे– “हेर नानी, अब तिमीले सबैलाई जात्रा देखाएर हिँड्ने हो ? किन यस्तो बबन्डर मच्चाएको ?”

मुनाले गहिरो श्वास लिइन्, छातीमा साहस भरिन् र बाबुको आँखामा सीधा हेरिन् । उनको जवाफ स्पष्ट तर शान्त थियो, “म कसैको मनोरञ्जनको जात्रा होइन, बुवा । म त आफ्नो अधिकार र आत्मसम्मानको नक्सा बनाउँदै छु । चुप लागेर बस्नु कमजोरी होइन, अन्यायलाई प्रोत्साहन दिनु हो ।”

ठिक त्यही बेला गाउँपालिकाको महिला अधिकार समूहका प्रतिनिधिहरू आँगनमा आइपुगे ।

समूहकी नेतृले न्यानो मुस्कानका साथ भनिन्, “मुना, तिमीलाई धन्यवाद । तिमीले पठाएको प्रमाण यति बलियो थियो कि हामीले तत्काल कडा कारबाही सुरु गर्‍यौँ । सबैभन्दा खुसीको कुरा त के छ भने, तिमीलाई प्रेरणा मानेर अरू धेरै महिलाहरूले पनि आफ्नो उजुरी दर्ता गर्न थालेका छन् ।”

आँगनमा एकाएक शीतल उज्यालो छायो । बाबुको अनुहारमा छक्क परेको भावसँगै गर्व पनि झल्कियो ।

“ए नानी ! साँच्चै ? तेरो एउटा सानो ‘नाइँ’ ले यत्रो ठूलो परिवर्तन ल्याउन सक्यो ?”

“मौनता एउटा व्यक्तिले मात्र लिन्छ, तर प्रतिकार धेरैको हुन्छ, बुवा । आज मैले एक्लै बोलेको होइन ।” यति भनेर मुनाले मधुरो हाँसोका साथ अन्तिम चोटिलो शब्द फ्याँकिन्– “मैले त चुपचाप बसेका हजारौँ महिलाका घाँटीमा आफ्नो आवाज बलियो बनाएर टेकेकी छु ।”
❀❀❀

❛लघुकथा टिप्पणी❜
☞ महिला हिंसा विरुद्धको कोणबाट ‘भरोसा’ लघुकथाको शल्यक्रिया
✒ नन्दलाल आचार्य

घरेलु हिंसा, समाजको सबैभन्दा गहिरो र अदृश्य घाउ हो । प्राय: घरको चार भित्ताभित्र थुनिएको यो पीडा डर र लज्जाको पर्दा पछाडि लुकेको हुन्छ । स्वस्तिका सिम्खडाको लघुकथा ‘भरोसा’ ले यही मौनतालाई चिर्ने एउटा प्रेरणादायी क्षणको कलात्मक चित्रण गरेको छ । यो कथा केवल एउटा घटनाको विवरण मात्र होइन, बरु यो महिलाको दमित आवाजलाई जागरणको बिन्दुसम्म पुर्‍याउने एक सशक्त शल्यक्रिया हो, जसले भाषा, लय र प्रवाहमा निडरताको नयाँ ऊर्जा भर्छ ।

लघुकथाकी मुख्य पात्र समीरा शिक्षित भए पनि हिंसा सहेर बसिरहेकी छिन् । उनको मौनतालाई छिमेकी गोपीले प्रश्न गर्छ, “तिमी फेरि यस्तो किन सहेर बसिरहेकी छ्यौ ?” समीराको जवाफले घरेलु हिंसाको सामाजिक स्वीकृति र छद्म आवरणलाई उदाङ्गो पार्छ : “हिजोका नीलडामहरू आज मेकअपले ढाकिन्छन्, गोपी ! अरू त ठीकै छ भन्छन् ।” यो संवादले पीडितले बाह्य संसारलाई देखाउने झूटो मुस्कान र समाजले त्यसलाई चुपचाप स्वीकार्ने पाखण्डलाई गहिरो गरी प्रस्तुत गर्छ । उनको घरको चिसो वातावरण (सिरेटो हावाले वातावरण चिसो थियो) भन्दा भित्रभित्रै चिसिएको उनको मनस्थितिको प्रतीक हो । छिमेकी नारीले ढोकाभित्रैबाट ‘हाम्रो घरमा ?’ भनी हिंसालाई अस्वीकार गर्नुले समाजको डरलाग्दो ‘डेनायल सिन्ड्रोम’ वा यथार्थलाई स्वीकार्न नचाहने प्रवृत्तिलाई उजागर गर्छ, जसले पीडकलाई थप बल पुर्‍याउँछ ।

समीराको शिक्षाले उनलाई ‘हिम्मत’ दिएको भए पनि ‘डर’ ले उनको आवाज दबाइरहेको छ, किनकि “घरभित्रको युद्धमा प्रमाण कोही खोज्दैन ।” यो वाक्य घरेलु हिंसाका पीडितहरूको यथार्थ चित्रण हो, जहाँ भावनात्मक र शारीरिक चोटका प्रमाणहरू प्रायः सार्वजनिक रूपमा अमान्य हुन्छन् । तर, लघुकथामा टर्निङ पोइन्ट तब आउँछ जब उनी स्वयं पीडित नभई उनका दस वर्षीय छोरा नीलो छापसहित ढोकाबाट प्रवेश गर्छन् । बच्चाको अनुहारमा देखिएको त्यो चोट समीराको लागि केवल नीलडाम होइन, त्यो त उनको मौनताले भविष्यलाई दिइरहेको घाउको जीवित प्रमाण हो । छोराको पीडाले आमाभित्रको ‘डर’ लाई ‘आगो’ मा रूपान्तरण गरिदिन्छ ।

यही क्षणमा गोपीको प्रेरक शब्दहरूले समीरालाई अन्तिम धक्का दिन्छ : “अभियानहरू कागजमा मात्रै होइन, तिमीजस्ता मान्छेले उठ्दा सुरु हुन्छन् ।” गोपीको यो भनाइले सामाजिक परिवर्तनको सुरुवात सधैँ व्यक्तिगत अडानबाट हुने सशक्त सन्देश दिन्छ । समीराको थरथर काँपेर उठ्नु, आँखाभरि आगो बल्नु र “बस् भयो अब !” भन्नु एउटा व्यक्तिले हजारौँ वर्षदेखि जकडिएको मौनताको किल्ला भत्काएको उद्घोष हो । उनले पहिलोपटक जोडले बोलेको आवाजले आधा गाउँलाई सुन्ने अवस्थामा पुर्‍यायो ।

समीराले आफूलाई ‘पीडित’ को साङ्गोले होइन, ‘मानव’ को उच्च पहिचानले परिभाषित गर्छिन् । “म पीडित होइन, मानव हुँ । अनि मानवमाथि हिंसा भएको घरघरको ढोका अब म आफैँ खोल्छु !” उनको यो भनाइ केवल व्यक्तिगत विद्रोह मात्र होइन, यो त मौनताको संस्कृतिविरुद्धको स्पष्ट क्रान्ति हो । उनको दृढताले गाउँमा अचानक निडरताको तातो (हावामा अचानक निडरताको तातो चल्यो) लहर ल्याउँछ र गाउँका अन्य ‘बन्द ढोका’ हरू पनि खुल्न थाल्छन् । यो परिवर्तनको साँचो हो । अन्तमा, गोपीको गुनगुनाहट लघुकथाको केन्द्रीय शिक्षा बन्छ : “कहिल्यै नडराई बोलिएको आवाज नै हिंसाविरुद्धको पहिलो क्रान्ति हो ।” ‘भरोसा’ ले हामीलाई सिकाउँछ कि विश्वास गर्ने पहिलो पात्र हामी आफैँ बन्नुपर्छ र हाम्रो एक आवाजले सम्पूर्ण समाजलाई बदल्न सक्छ ।
❀❀❀

❛उत्तरकथा❜
लघुकथा: मौनताको पर्खाल तोड्दै
✒ नन्दलाल आचार्य

इन्दिराले बाटो छेक्दै प्रश्न गरिन्, “समीरा दिदी, के भयो गाउँमा यस्तो ताप ? सबै अचम्ममा छन् ।”

समीरा अडिइन्, उनको अनुहारमा त्रास होइन, एउटा नयाँ दृढता थियो । “म अब डराउँदिन, इन्दिरा । हिजोसम्म मलाई जसले थिच्यो, आज मैले त्यसलाई छोडेँ । आज मैले आफ्नै आत्मविश्वासको उज्यालो भेटेकी छु ।”

गोपी पछाडिबाट हतारिँदै आयो, “गाउँको चौतारीमा बैठक बसिरहेको छ, समीरा । तिमीले नेतृत्व गर ।”

समीरा एक क्षण गहिरो सोचमा डुबिन् । “नेतृत्व ? अहिलेसम्म हिंसाको चक्रलाई मेरो डरले समातेर राख्यो । अब त्यो हतियार मैले खोसेकी छु,” उनको स्वरमा अटल सङ्कल्प थियो ।

इन्दिराले आश्चर्य मान्दै सोधी, “तिम्रो श्रीमान्लाई…?” समीराले प्रस्ट भनिन्, “आज बिहानै इलाका प्रहरी कार्यालयमा उजुरी दिएकी छु । मैले बुझेँ, उसको शक्ति ऊ आफैँ होइन, हाम्रो मौनता र चुपचाप सहेर बस्ने बानी रहेछ ।”

त्यसैबेला समीराको छोरा दौडँदै आयो र खुसीले भन्यो, “आमा, धेरै महिलाहरू घरछेउ भेला भएका छन् । उहाँहरू ‘आवाज कक्ष’ खोलिदिन आग्रह गर्दै हुनुहुन्छ !”

समीराको अनुहारमा मुस्कान छायो, “आवाज कक्ष ?” गोपीले हाँस्दै स्पष्टीकरण दियो, “हो, दिदी । त्यो ठाउँ जहाँ डरको उपचार हुन्छ, जहाँ सत्य बोल्ने साहसको औषधि बाँडिन्छ । यो मौनता तोड्ने अभियानको नाम हो ।”

गाउँको चौतारीमा महिलाहरूको भीड उर्लिँदै थियो ।

समीरा भीडको अगाडि उभिन, पहिलेभन्दा फरक, शक्तिले भरिएकी । उनले उच्च स्वरमा भनिन्, “आजदेखि हिंसा लुक्ने कालो पर्दा सदाका लागि च्यातिन्छ । हामी सबै मिलेर एकअर्काको डर र मौनता भाँच्दै नयाँ समाज निर्माण गर्नेछौँ ।” इन्दिराको आँखामा आँसु टिलपिल भयो, “समीरा, यो त परिवर्तनको सुरुवात हो ।”

समीराले दृढतापूर्वक जवाफ दिइन्– “जहाँ आवाज जाग्छ, त्यहाँ घर होइन, पुरानो व्यवस्था काँप्छ । यही हो हाम्रो सच्चा क्रान्ति !”
❀❀❀