बालकथा: राष्ट्रध्वजको धड्कन | हाम्रो कथाघर

बालकथा: राष्ट्रध्वजको धड्कन
— नन्दलाल आचार्य

(सन्दर्भ: राष्ट्रिय झण्डा दिवस)

पुस महिनाको त्यो रात थियो । पृथ्वीमा चिसोको साम्राज्य थियो । आकाशमा ताराहरू लुकेका थिएनन्, तर बाक्लो र सेतो कुहिरोले पूरै गाउँलाई ढाकेको थियो । जाडो यति गहिरो थियो कि रुखका पातहरू पनि हल्लिन छाडेर शीत निदाइरहेका थिए । चराहरूको बासस्थानमा एउटा सानो आवाज पनि थिएन । चारैतिर पूर्ण शान्ति छाएको थियो ।

यही गहिरो शान्तिको बीचमा, एउटा आँगनको माझमा गौरवका साथ उभिएको थियो— एक अग्लो ध्वजदण्ड । त्यसको फलामको शरीरमा चिसोले टन्न अँगालो हालिरहेको थियो ।

ध्वजदण्डको टुप्पोमा, स्नेहले बाँधिएर आफ्नो अस्तित्वको बोध गरिरहेको थियो— राष्ट्रध्वज ।

रातको नीरवतामा ध्वजदण्डले राष्ट्रध्वजतिर हेर्‍यो । कुहिरोले ढाकिएको चन्द्रमाको धमिलो प्रकाश राष्ट्रध्वजको नीलो किनारामा परिरहेको थियो ।

ध्वजदण्डले सोध्यो, “ए साथी राष्ट्रध्वज ! हावा त चलेकै छैन । शीतको स्पर्श मात्र छ । सारा संसार सुतेको बेला, तिमी किन यसरी बिस्तारै–बिस्तारै चलिरहेका छौ ? के तिमीलाई पनि जाडोले कमाउन लागेको हो ?”

राष्ट्रध्वजको रातो कपडामा अचानक एउटा अदृश्य धड्कन महसुस भयो । उसले शान्त र गहिरो स्वरमा जवाफ दियो, “प्यारो ध्वजदण्ड ! यो हावाको स्पर्शले होइन, न त जाडोको डरले हो । यो त मभित्रको अनन्त कथा हो, जसले मलाई रातभरि जागा राख्छ । यो त मेरो धड्कन हो ।”

“धड्कन ? तिम्रो त कुनै मुटु छैन, मित्र !” ध्वजदण्ड अचम्म मान्दै बोल्यो, “के कुरा गर्दैछौ ?”

राष्ट्रध्वजले आफ्नो त्रिकोणीय आकारलाई थोरै हलचल दिँदै भन्यो, “मेरो धड्कन यो रातो रङ्गभित्र, यो नीलो किनाराभित्र र सेतो चन्द्र–सूर्यभित्र लुकेका हजारौँ सपनाहरूको सामूहिक आवाज हो । यी कथाहरू यति शक्तिशाली छन् कि तिनैको बलले म निरन्तर स्पन्दित भइरहन्छु ।”

उसले आफ्नो रातो भागतिर सङ्केत गर्दै भन्यो, “हेर, मेरो यो रातो रङ्ग ! यो कुनै साधारण रातो होइन । यो त हजारौँ वीर नेपाली पुर्खाको पराक्रमको रङ्ग हो । यो रङ्गमा रगतका थोपा होइनन्, बरु देशको रक्षा र निर्माणका लागि उनीहरूले बगाएको पसिनाको उज्ज्वल सपनाको आभा देख्छौ । यसले भन्छ— नेपालीहरू साहसी छन् र कसैको अगाडि कहिल्यै झुकेका छैनन् । रातो रङ्ग हाम्रो शक्ति र विजयको प्रतीक हो, जसले मलाई गौरवका साथ शिर ठाडो पार्न प्रेरित गर्छ ।”

ध्वजदण्डले ध्यानपूर्वक सुनिरह्यो । उसलाई लाग्यो— रातो रङ्गको भित्री तहमा साँच्चै असङ्ख्य अनुहारहरू नाचिरहेका छन्; कोही हिमालको बाटो खन्दै गरेका, कोही सिमाना जोगाउँदै गरेका, त कोही भविष्यको जग बसाउँदै गरेका ।

“अनि यो नीलो किनारा ?” ध्वजदण्डले सोध्यो, “यो किनारा किन यति शान्त र फराकिलो छ ?”

राष्ट्रध्वजले आकाशतिर हेर्‍यो, जहाँ कुहिरो पातलिँदै थियो । “यो नीलो रङ्ग शान्ति र विशालताको प्रतीक हो । जतिसुकै शक्तिशाली र वीर भए पनि नेपाली मन सधैँ शान्ति र मित्रताको पक्षमा हुन्छ । यो किनाराले हामीलाई सधैँ सम्झाउँछ कि विशाल आकाशजस्तै हाम्रो हृदय पनि शान्त र मेलमिलापले भरिएको हुनुपर्छ । यसैले म रातभरि पनि सबैप्रति प्रेम र शान्तिको कामना गर्दै हल्लिरहन्छु ।”

त्यसपछि राष्ट्रध्वज गर्वका साथ आफ्नो बीच भागमा रहेको सेतो प्रतीकमा अडियो । “र, यो चन्द्रमा र सूर्य ! यी दुई साधारण चित्र होइनन्, मित्र । यिनीहरूले नेपाल जति पुरानो छ, त्यति नै नयाँ र अनन्त छ भन्ने सन्देश बोकेका छन् ।”

उसले विस्तार गर्‍यो, “चन्द्रमाले रातमा शीतलता र शान्ति दिन्छ, जसले हामीलाई सधैँ विवेक र शान्तिका साथ सोच्न प्रेरित गर्छ । सूर्यले दिनभरि तातो र उज्यालो दिन्छ, जसले भन्छ— नेपालको भविष्य सूर्यझैँ सधैँ चम्किलो र उज्यालो रहनेछ । यिनीहरू अखण्डता र निरन्तरताको प्रतीक हुन् ।”

अन्त्यमा, राष्ट्रध्वजले आफ्नो अद्वितीय आकारको रहस्य खोल्यो, “यी दुई त्रिकोण ! मेरो यो आकार संसारकै एक मात्र त्रिकोणीय झण्डा हो । यसले हाम्रा महान् हिमालहरूको शिरको प्रतिनिधित्व गर्छ । यी दुई त्रिकोणले नेपालका दुई ठूला पहाड वा दुई ठूला अंशहरूलाई दर्शाउँछन्, जुन एकापसमा मिलेर एउटै देश बनेका छन् । यसले हामी सबै नेपाली जात, धर्म र समुदायका मानिसहरू मिलेर बस्नुपर्छ भन्ने बलियो एकताको सन्देश दिन्छ ।”

ध्वजदण्डको चिसोपन अब कम भएको थियो । उसले बुझ्यो कि यो हलचल कुनै बाहिरी तागतले होइन ।

“त्यसोभए,” ध्वजदण्डले अन्तमा भन्यो, “तिमीलाई चलाउने हावा होइन, देशभित्रको सामूहिक राष्ट्रप्रेम रहेछ ।”

“बिल्कुल सही,” राष्ट्रध्वजले मधुरो धुनमा जवाफ दियो, “मेरो धड्कन हामी सबै नेपालीको हृदयबाट निस्किएको आशा, सपना र प्रेमको सामूहिक आवाज हो । जबसम्म नेपालीहरू आफ्नो देशलाई माया गर्छन्, असल काम गर्छन् र देशको सम्मान गर्छन्, तबसम्म मेरो यो धड्कन कहिल्यै रोकिने छैन । मेरो हरेक हलचलले भन्छ— ‘म तिमीहरूसँगै छु, तिमीहरूको पहिचान हुँ, तिमीहरू सचेत छौ भने म पनि जागिरहन्छु ।’”

राष्ट्रध्वजले बिहानको पहिलो प्रकाशलाई पर्खिरहेको थियो । अब उसलाई रातको चिसोले होइन, भित्री न्यानो गौरव र धड्कनले ऊर्जा दिइरहेको थियो । उसले बुझ्यो— राष्ट्रिय झण्डा हाम्रो पहिचान मात्र होइन, यो हाम्रो सामूहिक हृदयको धड्कन हो, जुन प्रेम र समर्पणले मात्र रातभरि जागृत रहन्छ ।

–०००–
सिद्धार्थटोल, उदयपुर
२०८२ पुस १ गते