कविता: आखाँ

ए आँखा,
तँ कस्तो बैगुनी है!

तँ बिना म ठप्प हुन्छु
जस्तै
तागत बिनाको श्रम
बजेट बिनाको योजना
पेट्रोल बिनाको गाडी
क्षमता बिनाको आवश्यकता
अँझ भन्नु पर्दा,
दक्षता बिनाको कामदार
तर, मलाई माफ गर आँखा
तँलाई म बैगुनी भन्न बाध्य भएँ

तँ चलाख बन्दै छस्
बन्द गर तेरो त्यो चलाखिपन!
तैँले हेरेकै भरमा स्वाद थाहा पाउँने भए,
जिब्रोको के काम?
हेरेकै भरमा सुगन्ध थाहा पाउँने भए
नाकको के काम?
यसको जवाफ चाहन्छु म
तैँले हेरेकै भरमा,
पेटलाई भोक लाग्दा पनि यो नमीठो छ भनेर
किन आदेश गर्छस्?

मलाई अझैँ स्मरण छन् ती दिनहरु
जुन दिन तैँले –
मीठो खानामा नजर लगाई
मेरो मन लोभ्याएको थिईस्
राम्रो लुगामा नजर लगाई
मैले आफूले लगाएको लुगाप्रति
घृणित बनाएको थिईस्
बाटोमा हिँड्दै गर्दा
अरूका चिल्ला गाडीहरुमा नजर लगाई
मेरा आवश्यकताहरू थपेको थिईस्
अरूको सरकारी जागिर र मेरो मजदूरी बीच तुलना गरेर
आफैलाई धिक्कार्न बाध्य बनाएको थिईस्

अझैँ सुन आँखा,
तैँले मीठो खानेकुरा खानलाई
पैसो चाहिन्छ भन्ने कुराको चिन्तन गरिनस्
जुन मसँग छदै थिएन
राम्रो लुगा लगाउन पनि
औकात चाहिन्छ भन्ने कुराको मनन् गरिनस्
जुन मसँग छदै थिएन।
काला, चिल्ला गाडी चढ्नलाई
नेता वा धनवान हुनुपर्छ भन्ने कुरा विर्सेछस्।
जुन मेरा लागि अपवाद भिए।
घुम्ने मेचमाथि बसेर पैसा कमाउनलाई
दक्षता चाहिन्छ भन्ने कुरा
कहिल्यै सोचिनस्।
दक्षताको त के कुरा? तँ सँग द पनि थिएन।

तेरो अन्जानको नजरले बाटोमा मैले
चप्पल खानुपरेको थियो।
जुन चप्पलको कुटाइले अझैँ मेरो
गाला झम्झमाउँछ।
तैँले नपाउने कुरामा नजर लगाई
मन लोभ्याएको कुराले
त्यही लोभिएको मन पिरोल्छ।
तब म तँलाई कसरी बैगुनी नभनु?
अब जे भए पनि,
एक पटक तँलाई झल्को दिलाएँ –
नपाउने कुरामा आस नदेखा
र असम्भव आशाहरु पालेर मेरो मन नदुखा।

आँखा,
तँ मेरो आँखा होस्
मलाई नियाल्ने गर
मलाई अरु बन्नु छैन
मलाई म आफैँ हुनु छ
त्यसैले म र अरूमा दाँज्ने
साहस नगर।
०००
आठविस -६, दैलेख