कथा: अँध्यारो रात

डोको नाम्लो बोकेर घरबाट निस्किँदा
फूलमायालाई कसको मकैबारीमा घाँस छ पहिल्यै थाहा हुन्थ्यो ।

पन्ध्र वसन्त पार गरेकी फूलमायाको आइतेसँग लगनगाँठो बाँधिइसकेको छ । उसलाई भालेको डाकमा उठेर पँधेरो पुग्न आधा घण्टा लाग्छ । पानी ल्याएर गोठमा गाईगोरुलाई पराल घाँस हालेर दूध दुहुनु फूलमायाको नित्य कर्म हो । भान्छा कोठामा पसेर दूध तताएर सबैको भाग ओछ्यानमा पुऱ्याएपछि आइतेको निन्द्रा खुल्छ । सात बजे उठेका आइतेका परिवारमा फूलमायाको कसैलाई माया लाग्दैन । उसले दुहुनो गाईलाई कुँडो पकाउन बसालेकी छे । भान्छामा पसेर काम सघाउन नन्द शुष्मालाई आउँदैन । खाना बेलामा पकाउन कहिल्यै नसक्ने भनेर शुष्माले कराउन थालेपछि सासूआमा भान्छा कोठामा पस्थिन् । फूलमाया ठेकीमा दही मथ्न छाडेर खाना पस्किन्थी । पाकेको खाना झिकेर खान नसक्ने नन्द थिइन् । यन्त्रवत् दिनभरि चलेको शरीरले राती सासूआमाको शरीरमा चिल्लो घसेपछि मात्र फुर्सद पाउँछ । थाकेको शरीरले मध्यरातमा मात्र आराम पाउँछ । फेरि चक्र घुमेसरि दिन आइहाल्छ ।

आइते रेसालु स्वभावको छ । आइतेले फूलमायासँग ख्यालठट्टा गर्न नपाएको गुनासो व्यक्त गर्छ । आइतेसँग बसेर ख्यालठट्टा गर्न फूलमाया भ्याउँदिन । फूलमाया फूलजस्तै कोमल छे । उसलाई पहिले कसको आदेशको पालना गर्ने थाहा छैन । सिस्नोको झ्याङ्गमा अनजानमा फसेकी बालिका र फूलमायाको अवस्था उस्तउस्तेै छ ।

फूलमायाले खेतबाट गोरुगाडामा पराल टाट्नोमा राखेर ल्याई । गोरु दाम्लोले बाँधी । पराल टौवामा थन्काएपछि फूलमाया भान्छा कोठामा पसी । सासूआमा समयमा चिया पिउन नपाएकोमा फतफताइरहेकी थिइन् । उसले हतारहतार घरधन्दा गर्न थाली । फूलमायाको जीवनको गाडी उबडखाबड बाटामा हिंडिरहेको छ । केही काम नसघाउने आइते दिनभरि कहाँ जान्छ ? के गर्छ ? कसैले चासो लिंदैनन् । जीवनमा सुखको अनुभव गर्न नपाए पनि लोग्नेको घर फूलमायाले सम्हालेकी थिई । लोग्नेको जस्तो स्वभाव भए पनि लोग्नेलाई सकारात्मक रूपमा स्वीकारेकी छे । उसलाई लाग्थ्यो, जे जस्तो भए पनि लोग्ने भनेको लोग्ने हो ।

एक दिन विश्वासको वरपिपल गल्र्याम्म ढल्यो । शीतलता प्रदान गर्ने वरपिपल ढल्ने शंकाफूल मायालाई थिएन । आइतेले पल्लाघरे पुरुषोत्तम मास्टरकी श्रीमती निरालाई लिएर भाग्यो । महिना दिनसम्म खोजी गरे पत्तो लागेन । पुरुषोत्तम मास्टर भलाद्मी थिए । केही दिनपछि पुरुषोत्तम मास्टर गाउँ छाडेर शहर पसे । पुरुषोत्तम मास्टरले गाउँ छाडेको थाहा पाएर आइते र निरा गाउँ फर्के । आइतेकी आमाले निरालाई बुहारी मानेर भित्र्याइन् ।

फूलजस्ती कोमल फूलमाया एकाएक काँडा भई । शीतकालमा बरफले ढाकेको पहाड जस्तो भयो उसको जीवन । निराले फूलमायालाई घरमा टिक्न नदिने अवस्था ल्याउन थालिन् । दिनभरि नबिसाई काम गरेर थाके पनि फूलमायालाई आइतेले कुटपिट गर्न थाल्यो । ऊ भित्र कहिले दया पलाएन ।
लोग्नेको यातना सहन नसकेपछि एकरात फूलमायाले घर छाड्ने निर्णय गरी । तर घर छाडेर कहाँ जाने थाहा थिएन । ऊ उद्देश्य विहीन पन्छीजस्तै भएर उडी । साथमा बोकेको सातु सिद्धिदै गयो । खर्चको नाममा पोल्टामा पचास रुपियाँ थियो । ऊ बहुलाईजस्तै भएर धरान आइपुगेकी थिई । मन सम्हाल्न नसकेर घरीघरी उसका आँखाबाट आँसु छचल्किन्थ्यो । ऊ धरानमा आई पुगेपछि भानु चोकमा उभिएर चारैतिर नजर दौडाई । अपरिचित ठाउँ, अपरिचित मान्छे , कता जाने थाहा छैन । ऊ सिधै ओरालो झरी । केही अघि आएर पीपलको रुखमुनि थचक्क बसी । घना कुहिरोमा हराएको अनुभूति गरी आफूलाई । अलिकति सम्भावनाको उज्यालो खोजी तर कतै भेटिन । उसको गन्तव्य अन्धकार थियो । अन्ततः केही सिप नलागेपछि कतै काम पाए काम गर्ने निर्णय गरी । चार, पाँच, छ गर्दै धेरै दैलो ढक्ढक्याई । निराशाको घना बादल छाँटिने आशा लिएर अगाडि बढी, बढिरही ।

साँझ झमक्क पर्न लागेको छ । सबैतिर झिलिमिली बत्ती बलिसकेको छ । थाके पनि आशाको दियो मनमा बलिरहेको छ । रेष्टुरेन्टभित्र साहुनी बसेकी छ । फूलमायाले बिस्तारै भित्र चियाई । साहुनीले फूलमायालाई देखिन् । भित्र के हेरेको ? प्रश्न गर्न थालिन् । फूलमाया डराई । ‘काम खोज्न आएकी केही काम छ ।’ उसले सोधी ।

उसको भनाइले साहुनी छक्क परिन् । फूलजस्ती कोमल परी आफ्नो ढोकामा काम मागिरहेकी छ । यसलाई राख्न पाए, मनमनै विचार गरिन् । के काम आउँछ ? सोधिन् ।
‘साहुनी मलाई भाँडा माझ्न आउँछ । सिकाउनुभयो भने सबै काम गर्छु ।’

‘ ल भित्र आऊ ।’ उसलाई साहुनीले भाँडा माझ्ने ठाउँमा लिएर गइन् । ऊ खुसी भई ।

फूलमायाको मेहनतबाट साहुनी रीता र साहु राजेन्द्र खुशी थिए । फूलमायाले बिस्तारै काम सिक्दै गई । रेष्टुरेन्ट चलाउन रीता र राजेन्द्र दुवै बस्थे । फूलमायाको इमानदारिता र कामबाट सबै प्रभावित भएका थिए । रीता र राजेन्द्रका सन्तान थिएनन् । रीता बाहिर गएका बेला फूलमाया ले सबै काम सम्हाल्थी ।

कामको सिलसिलामा रीता बाहिर गएकी थिइन् । रेष्टुरेन्ट बन्द गरेर फूलमाया सुत्ने तयारी गर्दै थिई । ढोका ढक्ढक्याएको आवाज आयो । को हो ? बिस्तारै फूलमायाले सोधिन् ।फूलमाया म राजेन्द्र ढोका खोल ।फूलमायाले ढोका खोलिन् । रीता थिइनन् । रीता नभएको समयमा राजेन्द्रले फूलमायालाई डर देखाएर लुटिरहे । फूलमाया को चित्कार कसैले सुनेन । रोइन्, कराइन् अन्त्यमा मौन भएर पीडा भोगि रही ।

केही दिनपछि रीता आइन् । फूलमायालाई रीतासँग आफूमाथि भएको घटना भन्ने हिम्मत आएन । जसले आश्रय दिएको थियो उसैको घरमा आगो लगाउन चाहिन उसले । एउटा नारीको पीडाको कारण नबन्ने निर्णय गरी उसले तर ऊभित्र राजेन्द्रको पापको फूल फक्रन थालिसकेको थियो । उसलाई रीताले धेरैपटक सोधिन् । कसको बच्चा हो ? फूलमाया केही बोल्दैन थिई ।

एकदिन फूलमायाले रीतासँग मलाई बिदा दिनोस् भनिन्।

‘फूलमाया, म तिमीलाई जान दिन्न तर यो बच्चाको बाबु को हो नढाँटी भन’ भनेपछि फूलमायाले अँध्यारो रातमा को थियो मैले चिनिनँ भनेर ढाँटी ।

केही समयपछि फूलमायाले छोरी जन्माई । निसन्तान रीताले अन्जानमा फूलमायाको स्याहार गरिन् । राजेन्द्र खुशी थिए । फूलमायाले राजेन्द्रलाई आत्महत्या गर्ने धम्की दिएर रीतालाई साँचो कुरा भन्न दिइन । फूलमायाको धम्की सुनेर राजेन्द्र मौन बसेका थिए । रीताले फूलमायाकी छोरीको नाम रोशनी राखिन्।
रीता रोशनीको प्रेममा डुबेकी थिइन् । फुलमाया रेष्टुरेन्ट चलाएर राती आउँथी । रोशनी राम्रो विद्यालयमा पढ्दै थिई । रीताले रेष्टुरेन्ट जान छाडिसकेकी थिइन् ।

एकदिन रीता धेरै ढिलोसम्म बाहिर नआएपछि फूलमाया रीताको कोठामा चिया लिएर गई । रीता उच्च रक्तचापको बिरामी थिइन् । चिया दिएर फर्कन लाग्दा रीताले फूलमायालाई रोकिन् ।

‘फूलमाया म तिमीलाई एउटा प्रश्न सोध्छु नढाँटी जवाफ दिन्छौ ?
फूलमायाले हुन्छको सहमतिमा टाउको हल्लाई ।

रीताले प्रश्न गरिन् ।
‘रोशनी राजेन्द्रकी छोरी हो ?’
फूलमाया स्तब्ध भइन् । आँखा चिम्लिन्, मनमनै सोची, मलाई मान सम्मान र इज्जत दिने नारीलाई म पीडा दिन्न । हाँसेर जवाफ दिइन् ।

‘होइन दिदी, तपाईंले गलत सोच्नुभयो ।
ऊ बिस्तारै रीताको छेउमा आई र रीताको हात समाएर भनी– ‘साहुजी यस्तो हुनुहुन्न । उहाँ त सोझो हुनुहुन्छ ।’

फूलमायाको कुरालाई काटेर रीताले फेरि सोधिन्–

‘तिमी कसम खान सक्छौ ?’
फूलमायाले जवाफ दिई–
‘किन नसक्नु, सक्छु ।
दिदी, अँध्यारो रात थियो मैले मान्छे चिनिन ।’
उसले फेरि पनि ढाँटी ।

रीता छक्क परिन् ।
‘यति धेरै पीडा कसरी लुकाउँछौ ?
फूलमाया म तिमीलाई कति शंका गर्छु, तिमी मुस्कुराएर जवाफ दिन्छौ । यो संसारमा कसलाई विश्वास गर्ने थाहा पाइनँ ।’

‘पन्ध्र वर्षको उमेरमा लोग्नेले सौता हाल्यो । जाने ठाउँ कहीँ थिएन तपाईंले साहरा दिनुभयो । मलाई जन्म दिने र कर्म चलाउनेले दिन नसकेको खुशी पाएँ । एउटी नारीलाई सौता नामको किलाले मुटुमा ठोकेपछिको जीवनको अनुभूति मैले गरेकी छु । दिदी, तपाईंले मेरो विश्वास नगरे पनि साहुजीको विश्वास गर्नुहोस् ।’

‘फूलमाया, मैले तिमीलाई आफूलाई भन्दा बढी माया गरेको पाएकी छु । तिमीले मलाई कहिल्यै पीडा दिइनौ ।’

त्यसपछि रीता निक्कै बिरामी भइन् । पन्ध्र दिन अस्पताल बसेपछि रीताले देहत्याग गरिन् ।
रीताको मृत्युमा फूलमाया धेरै रोई । रीताको मृत्युले रोशनीलाई समेत विक्षिप्त बनाएको थियो ।

उसको फेरि पुरानै दिनचर्या सुरु भयो । रीता बितेको बीस दिनपछि फूलमायाले रेष्टुरेन्ट खोली । साहुनी बस्ने कुर्सीमा धुलो जमेछ । फूलमायाले झारझुर पारी । खाने मान्छे आउन थालेपछि साहु राजेन्द्रलाई फोन गरेर बोलाई । गल्लामा पैसा राख्न लाग्दा बन्द खाम देखी । राजेन्द्रको होला भन्ने ठानेर नचलाइ छाडिदिई ।

केही समयपछि राजेन्द्र आए । राजेन्द्र काउन्टरमा बसे । पैसा फिर्ता दिन लाग्दा बन्द खाम देखे । राजेन्द्रले खाम निकाले पत्रमा पाउनेको ठाउँमा फूलमायाको नाम थियो । फूलमाया रेष्टुरेन्ट बन्द गर्दै थिई । राजेन्द्रले फूलमाया भनेर बोलाए ।
फूलमाया यहाँ तिम्रो चिठी रहेछ ।

राजेन्द्रलाई त्यो चिठी पढिदिनोस् भनेर आग्रह गरिन् ।
चिठी रीताले लेखेकी रहिछन् ।

फूलमाया !
तिमीलाई म के भनेर सम्बोधन गरूँ ? तिमीले दिएको प्रेमका लागि म केही दिन सक्तिनँ । मलाई थाहा छ फूलमाया ! म आमा बन्न सक्तिन तर राजेन्द्र साहुजी बाबु बन्न सक्छ । म नभएको समयमा सायद तिम्रो विश्वासलाई कुल्चेर साहुजीले तिमीमाथि हातपात गरेको छ । म आफ्नो लोग्नेलाई राम्ररी चिन्दछु । राजेन्द्रले तिमीलाई हेर्ने नजर जस्तो भए पनि तिमी अटल थियौ । म प्रतिको तिम्रो कर्तव्य सधैं स्तम्भ जस्तै खडा भईरह्यो ।
फूलमाया राजेन्द्रले गरेको गल्तीलाई माफ गरिदेऊ । मेरो मृत्युपछि मेरो घर सम्हालिदेऊ । म तिम्रो भरोसामा जाँदैछु । फूलमाया एकपटक माफ गरिदेऊ ।

फूलमाया केही बोलिन ।
चूपचाप रेष्टुरेन्ट बन्द गरेर घर गई । राजेन्द्र पछिपछि गए ।

रोशनी सुतिसकेकी थिई । राजेन्द्रले फूमायाको कोठामा आएर बिस्तारै फूलमायाको हात समाते ।
फूलमाया मलाई माफ गर !
फूलमाया केही बोलिनन् । मौन एकदम मौन थिइन्, ढुंगाजस्तै । ऊसँग बोल्ने कुनै शब्द थिएन ।

= संकलन: तारा के. सी