संस्मरण: मानबहादुर उर्फ मुन्ना

उसको घर पुग्दा ऊ धमाधम भान्सामा ठिक चुलो अगाडिको भाग खुर्पीले खन्दै थियो । मुन्नाकी आमा उसलाई एकोहोरो गाली गर्दै हुनुहुन्थ्यो “नगर न ए मुन्ने ! बजिया तेरा बाजेले भेटे भने पानी पनि भन्न नपाउलास नि ।” म त्यहाँ उपस्थित भएको सायद आभाष उसले पाएको थिएन । ऊ आमालाई सम्झाउँदै थियो “नकराउन आमा, केही हुँदैन क्या !” म परिस्थिति पर्गेल्ने प्रयास गरिरहेको थिएँ । निमेषभरमै उसले लाम्चो आकारको बस्तु निकाल्यो । त्यो बस्तु सर्वाङ्ग प्लास्टिकले बेरिएको थियो । उसले जतनसाथ त्यो प्लास्टिक खोल्यो । मेरी बास्सै त्यो त बन्दुक रहेछ । भरुवा बन्दुक । उसले म त्यहीँ भएको चाल पाएर म तर्फ हेर्यो र चोर औंलाले निधारको पसिना पुछ्यो । मेरो जिज्ञासु भाव अनुहारमा लत्पतिएको देखेर होला सायद हल्का मुस्कुराउँदै बोल्यो “एकछिन बस्दै गर ल ! म आईहाल्छु।” ऊ बन्दुक सुम्सुम्याउँदै ग्वालीभित्र छिर्यो र एउटा पूरानो मैलो पोलिष्टरको सुर्कने झोला पछाडि अनि काँधमा बन्दुक बोकेर पूर्वीदिशा तर्फ उन्मुख भयो ।
साँझले आँगन टेक्न केहि पाईला मात्र बाँकी थियो । त्यो झम्के साँझको छिपछिपे अँध्यारोबिच काँधमा बन्दुक बोकेर कहाँ हिंडेको होला मुन्ना । प्रश्न अझै मष्तिकमा ज्युँदै थियो । तर लगत्तै थाहा पाएँ खै कसले हो तारहान्नेको डाँडाको कोप्चोमा निगाले चितुवा बच्चा सहित बसेको खबर सुनाईदिए पश्चात उ त्यही चितुवाको सिकार गर्न त्यता तर्फ गएको रहेछ ।

म गौरिडाँडा मामाघर बसेर पढ्थें । मुन्ना र म सहपाठी थियौं । हाम्रो टेष्ट परीक्षा सक्किसकेकोले घरमै बसेर आसन्न एस. एल. सी. परीक्षाको तयारी गरिरहेका थियौं । म दिनभरिको अध्ययन पश्चात साँझ पख उसलाई भेट्न उसको घर गएको थिएँ । तर उसको सुषुप्त शिकारी रहर जागृत भएर शिकारमा निस्केको थियो । उसकी दिदी तथा आमाबाहरू चिन्तित देखिनु हुन्थ्यो । साँझको बेला चितुवाको सिकार गर्न बन्दुक बोकेर निस्केको उसलाई देखेर परिवारका सदस्यहरू त्रासको गहिरो खाडलमा परेको जस्तो हुनुभएको थियो । त्यसमाथि सरकार माओवादी द्वन्द्व उत्कर्षमा थियो । कुनै सुराकी या सुरक्षाकर्मीले भेटे भने ज्यानै जान सक्ने कुत्सित संभावनाको खुकुरी गर्धनमाथी झुण्डिएको थियो । तर ऊ यावत संभावनाहरुलाई जामा पहिल्याई दिएर सिकार गर्न गएको थियो । सायद ऊ त्यस्ता प्रतिक्रियात्मक टिप्पणी र घटनाक्रमसँग अभ्यस्त थियो । म अन्य उपस्थित व्यक्तिहरूसँग भलाकुसारी गरेर त्यहीं बसिरहेको थिएँ । केहि क्षण पश्चात अँध्यारोमा एक्कासी परदेशबाट फर्केको छोरो झैं जुम्लुङ्ग आँगनमा देखापर्यो । तर उसको आँखा र खुट्टामा उत्साह भन्दा पराजय र थकान देखिन्थ्यो । उसले काँधको बन्दुक बिसायो र थकित लवजमा भन्यो “झुर भयो नि ! म त्यहाँ पुग्नु र चितुवा मेरो दकस पाएर भाग्नु एकैचोटि भयो । सिकार गर्न नि पाईएन फेरि बच्चा पनि सारिसकेछ ।”

हामी प्रायः स्कूल जाँदा सँगै जान्थ्यौं । बाटाभरि उसका शिकारी किस्सा मुख मिठ्याई मिठ्याई सुन्थ्यौं । गौरिडाँडाबाट बर्दिबास जनता स्कूल पढ्न जानेहरू धेरै भएतापनि हामी अर्थात मुन्ना, म, महेश, तारा अनि सन्जिबको छुट्टै समूह थियो । सन्जिब अरुजस्तो हिंड्न सक्दैनथ्यो । बेला बेला हामी मध्ये कसैले उसलाई साईकल चढाएर स्कूल लैजाने गर्दथ्यौं । हामी स्कूल नियमित जाने गरे तापनि मुन्ना भने बेला-बेला गयल हुने गर्दथ्यो । फर्केर आएपछि ऊ काम विशेषले वा शिकार खेल्नको निम्ति गएल भएको तथ्य हामीलाई सुनाउने गर्दथ्यो । हुनपनि उसलाई शिकारहरुको बासस्थान थाहा थियो । आनीबानी र आवाज थाहा थियो । चराहरुको उडान र गुँड बनाउने तरिकादेखि बच्चा हुर्काउने समयको जानकारी उसलाई राम्रोसँग थियो । उसको गुलेलीको निशाना छल्न जस्तै चलाख चराहरूलाई पनि हम्मेहम्मे पर्थ्यो ।

टेस्ट परिक्षा पश्चात हाम्रो एउटा स-स्यानो जमघट भएको थियो । सो जमघटमा ताराले ठट्टैठट्टामा, “हामीलाई कहिल्यै शिकारमा लान्नस माने, तँ आफूमात्र जान्छस” भनेर प्रश्नको बल्छि थापे । उसले पनि प्रश्नको बल्छिमा योजानको शिकार उन्दै भनेको थियो,“भर्खरै गहुँ काट्ने सिजन शुरु भएको छ । गहुँ खेतमा चर्न ढुकुर परेवाहरु खुब आउँछन । त्यहिबेला जाने भए जाऊँ साथी हो म त हरदम तयार छु ।” उसको प्रस्तावमा विमति राख्नुपर्ने कुनै कारण थिएन । तसर्थ हामी सहर्ष राजी भयौं ।

शनिवारको दिन । मौसम भर्खर धोएर सुकाएको सुतीको कपडा जस्तै सुकिलो थियो । मध्य आकाशबाट घाम पश्चिम दिशातर्फ लुरुलुरु ओरालो झर्दै थियो । पारि गाऊँबाट तारा आईपुगे । म मामाघरबाट मिसिएँ । माथ्लो दिशाबाट महेश र सन्जिब प्रकट भए । हाम्रो पूर्वयोजना अनुरुप नै मुन्ना बारुद, छर्रा लगाएतका अन्य खरखजानाको तयारी गरिरहेको रहेछ । हामी पुग्यौं । उसले हामीलाई मुस्कानले स्वागत गर्यो । मुस्कुराउँदा उसका मंगोलियन आँखा झन चिम्सा भए । गुलेली लगायतका अन्य सामाग्री हामीले बोक्यौं । उसले काँधमा बन्दुक बोक्यो । हामी रणभूमीमा युध्द गर्न हिंडेका सैनिक झैं पूर्वदिशातर्फ अघि बढ्यौं । मुन्नाको घर कोहि हुनुहुन्थेन । बाटामा पनि कोहि भेटिएनन् । यसर्थ हामीलाई कता हिंडेको भनेर प्रश्नको हँसियाले ठुँग्न आउने पनि कोहि भएनन् । हामी फुक्काफाल थियौं । हाम्रो गन्तव्य तारो हान्ने डाँडा ओर्लिएर रातु खोला पारिको तुलसी फाँट थियो ।

तारो हान्ने डाँडाबाट खोलातिर ओर्लिंदै गर्दा एउटा अग्लो रुखको हाँगामा ठूलो चरा बसेको देखियो । हामीले त चिने पो । उसैले सो चरा धनेस चरा भएको र हाम्रो शिकारको पहिलो निशाना त्यसैलाई बनाउने योजना सुनायो । ऊसको योजनामा हामीले हाम्रो स्विकृती सूचक मुन्टो हल्लाएर सदर ठोक्यौं र लगत्तै उसको इशारा बमोजिम एउटा झाडीमा ओझेल परेर बस्यौं । ऊ भने धमाधम बन्दुकमा बारुद, छर्रा आदि भर्न थाल्यो । बन्दुकमा खजाना भरिसके पश्चात उसले भरेको बन्दुक काँधमा राखेर धनेस चरातर्फ तेर्स्यायो र आँखा चिम्म गरेर खै के स्मरण गरेर हो कुन्नी, घुँडा टेकेर बस्यो । हामी धड्कनको गती पनि चराले सुन्छ झैं गरेर सास पनि एकहोरो मात्र फेरेर बस्यौं । उसले एउटा आँखा चिम्सो पारेर बन्दुकको घोडा दबायो । ठूलो आवाजले तार हान्नेको पाखो थर्काउँदै बन्दुक पड्कियो । बन्दुक त पड्कियो तर बन्दुक पड्किएसँगै धनेस चरा अत्तालिएर लामो पखेंटा फट्फटाउँदै रुखबाट उडेर भाग्यो । उसले सुस्केरा छाड्यो । “धत्तेरिका के भो हौ !” खेद प्रकट गर्यो । हामी पहाड झैं स्थिर भयौं । पछि उसले आफैंले सान्त्वना स्वरुप शिकारमा जाँदा कैयौं पटक रित्तो हात फर्किनु परेको किस्सा सुनायो। हामी पनि साँझमा निदाएको ताप्रे बिहान फुर्तलो देखिए झैं भयौं ।

हामी ओरालो झर्यौं। हामी ओरालो झर्दै गर्दा घाम पनि सुस्तरि सुस्तरि आकाशबाट पश्चिम दिशातर्फ अल्छि मान्दै हिंडिरहेको थियो । हामी साँच्चै शिकारमा थियौं । यो अनुभूतिले पनि होला हाम्रो शरिरमा नवीन ऊर्जा सञ्चार भएको थियो । शिकारको उत्साहले गन्तव्य अझ छोटो भैरहेको थियो । रातु खोलाको सङ्लो पानीमा हामीले हातखुट्टा पखाल्यौं र हाम्रो भर्खरै भएको असफलताको दोषलाई पनि त्यहीं पखालेर छोड्ने प्रयत्न गर्यौं । मुन्नाले हामीलाई बग्दो पानीमा माछा पक्रने काईदा सिकायो । तर ऊ बाहेक हाम्रा प्रयास निरर्थक भए। हामी रमिते मात्र भयौं ।
केहि क्षणमै हामी तुलसी फाँटमा थियौं । गहुँ भर्खरै काटिसकेका खेतहरुमा गहुँका ठुटा सेताम्मे दिखिन्थे बुढो मान्छेको ठूटे दारि जस्तै । मुन्ना यात्राको अग्रमोर्चामा थियो । हामी उसको गती पछ्याउँदै हिडिरहेका थियौं । मौसममा कता-कता बिस्तारै मधुरो फिक्कापन मिसिन थालेको थियो तर मनभरि रंगीन आकांक्षाहरु वर्षे बादल झैं मडारिरहेको थियो । तुलसी फाँटमा केहि किसानहरु काम गरिरहेका देखिए । काँधमा बन्दुक बोकेका ४-५ जना उरन्ठेउला केटाहरु हिंडेको देखेर होला उनीहरुले हामीलाई अनौठो नजरले हेरे । शायद माओवादी पो भन्ठाने कि! तर बोल्ने आँट भने गरेनन ।

तुलसी फाँटका केहि गराहरु काटेपछि अघिअघि हिंडेको उ एकाएक रुख झैं उभियो । उसको गतिको गाम्भिर्य बुझेर हामी पनि रुख वरपरका पोथ्रापोथ्री झैं स्थिर भयौं । उसले हामीलाई अग्लो आलीमा छेलिन साउती गर्यो । हामी छेलिएर छापामार शैलीमा अलि अर्को गरोमा नजर बिछ्यायौं । त्यहाँ ढुकुर र परेवाहरु सराबरी भएर चर्दै रहेछन । उसले आफ्नो गन्तव्य भेट्टाएको आभाष पायो भने हामीले उत्साह । हाम्रा उत्साहित मुटुभरि तुफानका लहर उठ्न लागे तर उ अनुभवी शिकारि झैं धीरताको साथ बन्दुक भुँईमा बिसाएर हामीलाई सांकेतिक लवजमा भन्यो, “तिमीहरु यहीँ बस म पल्लो आलीमा गएर निशाना लगाउँछु ।” हाम्रा मौन आँखाबाट शुभेच्छाका भाव प्रकट भए । ऊ युद्ध भूमीको सैनिक जवान झैं घिस्रिंदै पल्लो गराको आलीमा छेलिएर बन्दुकको खजाना जोरजाम गर्न लाग्यो । हामीलाई एकाएक ओठतालु सुकेजस्तो, पिसाबले च्यापे जस्तो भयो । तथापि हामी संवेदनाको तिब्र उतारचढावलाई नियन्त्रण गर्ने प्रयास गरिरह्यौं । मुन्नाले बन्दुकमा बारुद भरिसकेपछि नाल खेतको आलीमा राखेर निशाना लगायो । तत्कालै सारा फाँट थर्काउँदै बन्दुक पड्कियो । हामी बन्दुक पड्किएको दिशातर्फ दगुर्यौं । बन्दुकको छर्रा लागेर घाईते भएका वा मरेका ढुकुर परेवा खोज्न हामी दौडिएका थियौं तर अफसोच सबै सबै उडेर गएछन । उसले हामीलाई वरपर खोज्न लगायो र संभावनालाई संजिवनी छर्किने प्रयत्न गर्यो। तर सबै निरर्थक साबित भयो, एउटै शिकार फेला परेन । उसले निराशाका फिक्का रंग अनुहारमा पोतेर भन्यो, “हत्तेरिका ! आज कस्तो साईतमा शिकारमा हिंडिएछ एउटै हात नलाग्ने भो ।” उत्साह भरिएर छचल्किएका हामी एकाएक रित्ता घैलाजस्ता भयौं । मुखबाट एकैनास निराशाका सुस्केरा चल्न थाले। पर खेतमा काम गरिरहेका मानिसहरु निर्नीमेष हामीतिरै हेरिरहेका देखिए ।

हामी सबै थकित आरोही झैं खेतको आलीमा बस्यौं । “के गर्ने त मुन्ना खै शिकार त केही नहोला जस्तो भयो त?” भन्दै ताराले किंकर्तव्यविमुढ भावमा सन्देह प्रकट गरे । बाँकी साथीहरुको स्थिति पनि भिन्न थिएन । उसले पनि शिकार खेलेर साथीहरुलाई देखाउने उसको उत्साह एकाएक घाममा परेको बिहानीको शितजस्तै हुनेभो भन्ठानेर होला उसका तिखा आँखाले पुनः बन्दुकको कलपुर्जा चेकजाँच गर्यो । कलपुर्जा सबै साबुत थिए । निराशाको अन्धकारमा हल्का आत्मविश्वासको रंगिन कोलाज जड्दै उसले थप्यो, “धेरै दिन भएछ शिकार नगरेको साथी हो । निशाना राम्रो लागेन । तर ढुक्क हौ तिमरु केहि न केहि त तिमीहरुलाई अवश्य चखाउँछु ।” उसको आश्वासनको उर्जाले हामीभित्र एकाएक स्फूर्ति भरिएर आयो।घाम पहेंलोबाट फिक्का रातो रंगमा परिवर्तन हुँदै थियो । पश्चिम आकाशमा घामको रंगको आभा बाक्लिँदै जान थाल्यो । हामी पाँच भाइ केही अनौपचारिक भलाकुसारिमा मग्न थियौं । यसैबिच उसका सिकारी आँखा आकाशतर्फ सोझिए । हामीले पनि उसका आँखा पछ्यायौं । तर हामीले केहि कुराको भेउ पाउन सकिरहेका थिएनौं। एकछिनमै उसले एकाएक उत्साहित भएर भन्यो, “लौ केटा हो उ त्यो बाँसझाङमा ढुकुरले गुँड लाएको हुनुपर्छ र बच्चा पनि होला जस्तो छ । जौं त्यतै ।’’

उसले इङ्गित गरेको दिशातर्फ हामी रवाना भयौं । हामी त्यहाँ पुग्नु र ढुकुर त्यहाँबाट उडेर भाग्नु एकैपटक भयो । हो रहेछ उसको सिकारी अनुमान सहि निस्क्यो । त्यहाँ ढुकुरको गुँड र जोडि बचेराहरू रहेछन । उसले बन्दुक हामीलाई जिम्मा लगाएर बचेरा निकाल्न बाँस झाङतर्फ लम्कियो । हामी अन्यमनस्कको भावमा आँखा बाँस झाँङमा केन्द्रित गरेर तल कुरिरह्यौं। उसका सिपालु हातगोडाले सहजै उसलाई माथि उकाल्यो । तर उ गुँडमा पुग्नु अगावै ढुकुरका वयस्क बचेराहरु भुर्रर्र उडेर गए। तर लामो उडान भर्न नसकि अलि पर खेतको आलीमा गएर बस्यो । हामीले केही प्रतिक्रिया जनाउनु अगावै उ बाँसझाँङबाट बुर्लक्क खेतमा हामफाल्यो । हामी ति बचेरा पक्रिन दौड्न थाल्यौं । उ पनि हाम्रो म्याराथुनमा मिसिन आइपुग्यो। ढुकुरका बचेरा भएको ठाउँमा पुग्दा ति पुनः उडेर गए र अलि परको खेतमा बस्न पुगे । उसले साउतीको भाकामा हामीलाई रोक्यो र गुलेली लिएर त्यतातर्फ लम्कियो । हामी सास थामेर खाँबो झैं उभियौं।एउटा बचेरा उसले प्रहार गरेको गुलेलीले तत्क्षण मर्माहत भएर भुक्लुक्क ढल्यो भने अर्को चाहिं पुनः आफ्नो कलिला पखेंटा फट्फटाउँदै उडेर गयो । हामी उडेर गएको ढुकुर तर्फ दौडियौं । साना-साना आली कान्ला नाघ्दै दौडिरहेका थियौं हामी । म त्यस दौडको अग्रमोर्चामा थिंएँ । मैले सुस्तरि उडेको ढुकुर लगभग भेट्टाउन लागिसकेको थिएँ । एउटा अग्लो आली मात्र बाँकि थियो। म आफ्नो सम्पूर्ण प्रयास एकत्रित गरेर त्यो आली नाघ्ने प्रयास गरें। मेरो आँखाको गन्तव्य आलीभन्दा पनि उडिरहेको ढुकुर थियो । तर मेरो प्रयासमा दुर्भाग्यको भेल आएर ठोक्कियो । आली नाघ्दै गर्दा मेरो दाहिने खुट्टा आलीमा ठेसिन पुग्यो । मेरो तरल र सलिल प्रयासमा अग्लो बाँध ठडियो । म पिडाले रन्थनिएर मट्याङ्ग्रा लागेर भुँई खस्दै गरेको चरा झैं भुँईमा खसें। मेरो मुखबाट पिडाको आर्तनाद निस्कियो ।

त्रसित ढुकुर म भन्दा केहि अघि मात्र मेरै लयमा खस्यो। मेरो पछिपछि दौडिरहेका साथीहरु मलाई सम्हाल्न आईपुगे । नजिकै खसेको ढुकुर समात्न तारा त्यतातर्फ दौडिए। म सकिनसकि उठें । दाहिने खुट्टाको बुढि औंलामा तीव्र पिडाको अनुभुत भयो । खुट्टा टेक्नै सकिनँ। साथीहरुले औंला तानतुन पारिदिए तर पिडाको पारो फिटिक्कै घटेन ।

हामी ढुकुरका दुई बचेरा पक्रेर थकित मुद्रामा आलीमा बस्यौं । नखाउँ त दिनभरिको शिकार खाउँ त कान्छा बाउको अनुहार भनेजस्तो भयो । सिकार सोचेजस्तो हुन नसकेकोमा मुन्ना खिन्न थियो । हामीलाई भने यस्तो सिकारको अनुभव खासै नभएकोले रमरम स्वाद भने लागेको थियो । तर मलाई शिकार भन्दा मर्केको खुट्टाको चिन्ता लाग्न थाल्यो । एकैछिनमा खुट्टा सुन्निएर हात्तिपाईले रोगीको जस्तो भयो। तैपनि हात लागेको शिकार सदुपयोग गर्ने निष्कर्षमा हामी पुग्यौं ।

घाम डुबिसकेको थियो । त्यो निर्जन फाँटमा झ्याउँकिरीको आवाज स्पष्ट सुन्न थालीसकेका थियौं हामीले । साथीहरुले मिलेर झिक्राझिक्रि जम्मा पारेर आगो सल्काए । सिकार आगोमा पोल्न लाग्यौँ । त्यो समयको भोगाईको सामु हाम्रो उपलब्धि गौण थियो। तर हामीले जे महसुस गर्यौं र भोग्यौं त्यो नै हाम्रो उपलब्धि थियो । पोलेको त्यो स्याखुने शिकार हामीले बाँडिचुँडि खायौं। हल्ला गर्यौं । सन्ध्याको तरल नीरवतामाथि धावा बोल्यौं । साथीहरु नाचे उफ्रिए । साँझको गहिरो अन्धकार जमिनमा खस्नु अघि नै काँधमा बन्दुक भिरेर हामी तुलसी फाँटबाट क्रमशः रातुखोला तर्दै गौरिडाँडा उक्लियौं । म खुट्टा घिसारि घिसारि हिंडिरहेको थिएँ साथीहरुको सहयोगमा। गौरिडाँडा उक्लिंदा साँझ रातमा रुपान्तरित हुने क्रममा थियो । मामाघर पुग्दा खानाखाने बेला भैसकेको रहेछ। म चुपचाप खाना खाएर माथि उक्लिएँ । मामाघर पढ्न बसेको भान्जो खुट्टा खोच्याउँदै शिकारबाट घर पुग्दा मामाले केही भन्नुहोला भन्ने डरले मनभित्र घरजम गरेर बसेको थियो ।

भोलिपल्ट बिहान मामाले मेरो खुट्टाको बारेमा थाहा पाईसक्नुभएको रहेछ । पढ्न बसेको मान्छे यस्तो काल परिस्थिति भएको बेला बन्दुक बोकेर शिकार खेल्न जानु राम्रो नभएको आशयका केही अनौपचारिक शब्दहरुले मलाई सम्झाउनु भयो। म सँग शब्द निख्रिएका थिए । त्यसैले निरुत्तर रहें । केही दिनसम्म खुट्टाले दुःख दिईरह्यो । माइजूले स्नेह पूर्वक तयार पार्नुभएको केही घरेलु औषधी प्रयोग पश्चात ४-५ दिनमै खुट्टा साबिक अबस्थामा फर्कियो । मेरा दिनहरु सेकेन्ड, मिनेट, घण्टा र दिन भएर चिप्लिरहे । म पनि समयको गतिसँगै चिप्लेटि खेलिरहें । एस एल सी त्यसबेला अगम्य पहाड भएर मेरो अगाडि उभिएको थियो । पढाईको रफ्तारले हिम्मत आर्जन गर्नु थियो त्यो भिमकाय पहाड उक्लिन । र म प्रयास गरिरहेको थिएँ ।
एक अर्को दिनको साँझ ।

झम्के साँझ आँगनसम्म आएर ढोकाभित्र पस्न भ्याएको थिएन । म शांयकालीन घुमफिरको निम्ति डगरतिर एक्लै टहलिरहेको थिएँ । उत्तरतिरबाट मुन्ना म तर्फ आईरहेको देखें ।
“यार ! एउटा सहयोग गर्नुपर्यो । “म नजिकै आएपछि उसले मसँग सहयोगको याचना गर्यो । मैले नाइँनास्ती गर्नुपर्ने कुरै थिएन । सोचें पढाईसँग सम्बन्धित केही प्रश्नहरु होलान् । तर उ सोचेभन्दा अलि नै गम्भिर भएर बोल्यो,“हेर न, घरमा बन्दुक राखेको बाआमाले कराएर हैरान पारिसके । भिनाजुको बन्दुक पुऱ्याईदिनुपर्ने भो । जाउँ न है तल बर्दिबास । सोरबिगे डाँडाको जंगलै जंगल झर्ने हो । जंगलको फेदिमै त छ भिनाजुको घर ।”

परिस्थिति मैले सोचेभन्दा पृथक देखियो तैपनि म तयार भएँ । आखिरमा ऊ अन्तरंगको साथी जो थियो । उसले अझ थप्यो,“म खाना खाएर यता निस्किन्छु तिमिपनि निस्किहाल है त ।”
मेरो मुन्टो स्वीकृतिसुचक भावमा हल्लियो ।

उ एकछिन पछि आइपुग्यो । म मामाघरबाट निस्किएँ । खाना खाईसकेकाले खासै पीर त थिएन तर कता कता अदृश्य पीरले भने मन च्वास्स च्वास्स घोचिरहेकै थियो ।
चल्ती बाटो छलेर हामी पूर्वतर्फ हान्नियौं । उसले कुशल शिकारि झैं काँधमा बन्दुक बोकेको थियो । म उसको पदचाप पछ्याईरहेको थिएँ । साँझले हामीलाई अन्य अनावश्यक आँखाबाट जोगाईरहेको थियो । हाम्रा पाईतालाका तालमा साँझका झ्याउँकिरिहरुले धुन मिसाएका थिए । हामी बिस्तारै गफ गर्दै अघि बढिरहेका थियौं । सोरबिगे डाँडाबाट हाम्रो गति खोल्सीको बाटोतर्फ लम्कियो । उसै त कुन कानमा सुन भनेजस्तै उसै त साँझ त्यसमाथी सालको जंगल । अँध्यारो छिचोलिनसक्नुको थियो । उसले सानो टर्चलाईट पनि बोकेको रहेछ। टर्चलाईटको पिलपिले उज्यालो पछ्याउँदै हामी हिंड्न थाल्यौं । सालका सुकेका पात बाटाभरि थिए । हिंडदा सुकेका पात सऱ्याक-सुरुक गर्दै आवाज आईरहेको थियो । तर किन हो किन जंगल छिरेपछि भने मनभित्रको चिसो एकाएक हराएर गयो । उसले आफ्नो जीबनकालमा यो भन्दा अनकन्टार बाघ भालु लाग्ने जंगल कैयौं पटक हिडिसकेको वृत्तान्त सुनाएर मेरो उत्साहमा अझै बल थप्यो । म उसका गहिरा र लामा वार्तालापमा किनाराको साक्षी मात्र भएर मसिना प्रतिक्रिया दिईरहेँ । करिब २०-२५ मिनेट जंगल हिंडेपछि बर्दिबासको पुर्व पश्चिम राजमार्गमा गाडी दौडिरहेको देखिए ।

जंगल छिचोल्नु र उसको भिनाजुको घर आउनु एकैपल्ट भयो । हामी टाढाबाट आएका पथिक अन्जान घरमा बास माग्न आए झैं ठिङ्ग उभियौं । घरभित्र बत्ति बलिरहेको थियो । बरिपरि अन्य घरहरु थिएनन् । उसले आफ्नो मौलिक भाका अलि लामो पारेर बोलायो, “भिनाजु! ए भिनाजु । दिदी को हुनुहुन्छ घरमा?”
भिनाजु बाहिर निस्किए । भात खाँदै रहेछन् । हात जुठै थियो। को हो भन्दै हामीलाई हेरे ।
“म क्या मुन्ना! ” उसले हल्का मुस्कुराउँदै प्रष्ट्यायो ।
“ए मुन्ना पो? झकि त यतिबेला?
मुन्नाले काँधबाट बन्दुक बिसायो र भन्यो, “घरमा सारै किचकिच गरे त्यसैले ल्याईदिएको । फेरि अहिले शिकार खेल्न जाने वातावरण पनि त छैन ।”
“ठिक गरिस मुन्ना । मलाई पनि कहिले पुलिस आएर, कहिले माओवादी आएर तेरो घरमा बन्दुक छ रे खै ले भन्दै हैरान पारिसके । अब आफैं शिकार हुन लागिसकियो के को शिकार नि ! ” उनि अलिकति मुस्कुराए र लगत्तै गम्भिर लबजमा थपे, “भोली बिहानै यो बन्दुक बन्चरोले चिरेर दाउरा बाल्छु । खेलै खत्तम ।”

मुन्नाले प्रतिक्रिया जनाएन । झन मैले जनाउने कुरै भएन । उसले मेरो परिचय गराईदियो । म परिचयको मुस्कान मुस्कुराएँ। हामी गयौं है दिदीलाई भन्दिनु भनेर हामी हिंड्यौं । भिनाजुले पनि, “लौ राम्रोसँग जाओ। समयकाल ठिक छैन । ”भनेर बन्दुक बोकेर घरभित्र पसे । घरभित्रबाट दिदीले आज यतै बस भनेको सुन्यौं। तर हामी आँगनबाट बाटो उक्लिसकेका थियौं । त्यसैले पछि आउँला है भनेर हाम्रो खुट्टाको रफ्तार बढायौं ।
हामी हलुङ्गा भयौं । हाम्रो हलुको खुट्टाले कतिबेला जंगल छिचोल्न पुगेछन आफैंलाई पत्तै भएन ।

“ताराको घर जाने की?” उसले मेरो प्रतिक्रिया जान्न चाह्यो ।
“भैगो नजाउ । घर पुग्न ढिला हुन्छ।” मैले आफ्नो तर्क पेश गरें ।
हाम्रो सहपाठी ताराको घर त्यतै पर्दथ्यो तर रात छिप्पिदै गएकोले हामी ताराको घर नपसि सरासर पश्चिम दिशातर्फ लम्कियौं। आफ्नो साथी तारालाई नभेटेपनि आकाशका ताराहरु छरपष्ट देखिए। सोच्यौं रात त मज्जैले परिसकेछ ।

म मामाघर पुगें । घर पुग्दा मामा ड्युटिमा हिंडिसक्नुभएको रहेछ भने भाई बहिनीहरू पढिरहेका थिए । र म पनि किताब खोलेर पढ्न थालें ।
“दाई ! कता जानुभएको थियो?” भाईले सोध्यो ।
“मुन्नाको घरतिर ।” मैले झुठ बोलें ।
शायद झुठ बोल्नु त्यस बेलाको क्षणिक आवश्यकता थियो ।

समाप्त

– मधुर भट्टराई
बर्दिबास-१४, महोत्तरी
[ २०५५ सालको घटनाक्रमसँग सम्बन्धित संस्मरण ]