बालकथाकृति ‘मेरी छोरी मान्या’को अवलोकन

(समालोचना+स्रोतकथा+उत्तरकथा)

१. परिचय
इन्द्रकुमार श्रेष्ठ “सरित्” नेपाली साहित्यका एक कुशल स्रष्टा हुन् । उनको जन्म २०१९ साल पुस १० गते म्यान्मार (बर्मा) को राधापुरमा भएको हो । नेपाली साहित्यमा स्नातकोत्तर तहसम्मको शिक्षा हासिल गरेका श्रेष्ठको पहिलो प्रकाशित रचना २०३५ सालमा “नयाँ सन्देश” साप्ताहिकमा छापिएको कविता हो ।

श्रेष्ठले विशेषतः बाल साहित्य र समसामयिक साहित्यमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याएका छन् । उनका बाल साहित्यका कृतिहरूमा खरायोको खोरमा (२०६५), बाटुली (२०७९), जूनतारा (२०७९) र मेरी छोरी मान्या (२०७९) समावेश छन् । अन्य चर्चित कृतिहरूमा ऋतु फेरिंदै जान्छ (कथासङ्ग्रह), समर हाँक्ने समय (कवितासङ्ग्रह) लगायत एक दर्जनभन्दा बढी कृतिहरू छन् ।

साहित्यिक पत्रपत्रिकामा समेत उनको योगदान उल्लेखनीय छ । उनले “गजल” त्रैमासिक, “समकालीन साहित्य” लगायत दर्जनभन्दा बढी पत्रपत्रिकाको सम्पादन गरेका छन् ।

श्रेष्ठले आफ्नो साहित्यिक योगदानका लागि विभिन्न पुरस्कार र सम्मान प्राप्त गरेका छन् । तीमध्ये युवावर्ष मोती पुरस्कार, चिसाप गायत्री सरस्वती पुरस्कार र वनिताश्री विशिष्ट सम्मान उल्लेखनीय छन् ।

हाल उनी बुढानीलकण्ठ नगरपालिका, एकताबस्ती, काठमाडौमा बसोबास गर्छन् । अक्षरधाम नेपालको तर्फबाट नेपाली साहित्यमा योगदान पुर्‍याउँदै आएका श्रेष्ठको सम्पर्क ठेगाना: shresthaindra96@gmail.com हो ।

साहित्यमा उनको अमूल्य योगदानले उनलाई नेपाली साहित्यको उचाइमा स्थापित गरेको छ । मेरी छोरी मान्या नेपाली साहित्यका विशिष्ट स्रष्टा इन्द्रकुमार श्रेष्ठ “सरित्” द्वारा रचित बालकथा सङ्ग्रह हो । यस कृतिमा बालबालिकाको संवेदनशील मनोविज्ञान, पारिवारिक सम्बन्ध र सामाजिक परिवेशलाई विषयवस्तु बनाउँदै सरल तर प्रभावशाली शैलीमा लेखिएका पाँच उत्कृष्ट कथा समावेश छन् ।

कृतिमा रहेका कथाहरू हुन्-
१. चकलेट
२. मेरी छोरी मान्या
३. स्मिता हो मेरो नाम
४. मामाघरको यात्रा
५. चित्रा र चित्रण

यस कृतिमा बालबालिकाको जिज्ञासा, अनुभव र भावना सहज रूपमा अभिव्यक्त गरिएको छ । प्रत्येक कथाले पाठकलाई मनोरञ्जनका साथै शिक्षाप्रद सन्देश पनि प्रदान गर्दछ ।
मेरी छोरी मान्या बाल साहित्यप्रेमीका लागि एक महत्त्वपूर्ण योगदान हो । बालबालिकाको मन र मानसिकता बुझ्न यो कृति अभिभावक, शिक्षक र बाल साहित्यका पाठकहरूका लागि उपयोगी छ ।

२. बालकथा ‘चकलेट’को समालोचना-
सरितको बालकथा ‘चकलेट’ उपर एक दृष्टि

१. विषयवस्तु र उद्देश्य:
बालकथा ‘चकलेट’ सामाजिक यथार्थ र मातृमायाको कथानकमा आधारित छ । कथा बालक प्रज्वलको सानो इच्छालाई केन्द्रमा राखेर आमाको बलिदान र संघर्षलाई उजागर गर्दछ । बालकथाले विशेषगरी सानो बालकको भावनात्मक संसार, अभिभावकको जिम्मेवारी र गरिबीले निम्त्याउने चुनौतीलाई निकै मार्मिक ढंगले प्रस्तुत गरेको छ । यसले पाठकलाई मानवीय संवेदनशीलता र समाजको आर्थिक असमानताको गहिरो अनुभूति गराउँछ ।

२. पात्रहरू र तिनीहरूको चरित्रचित्रण-
क) चिजमाया- मुख्य पात्र चिजमायाको चरित्र अत्यन्त मार्मिक छ । उनी एउटा मातृरूपी संघर्षशील नारीको प्रतिनिधित्व गर्छिन् । छोराको सानो खुसीका लागि उनले गरेको बलिदान र अपमानको सहनशीलता कथा भित्रको सबैभन्दा सशक्त पक्ष हो ।

ख) प्रज्वल- प्रज्वल एउटा सामान्य बालकका रूपमा प्रस्तुत भएको छ । उसको सरल इच्छा र आमासँगको निर्दोष संवादले कथा जीवन्त बनाएको छ ।

३. कथाको संरचना र प्रवाह-
कथाको संरचना सरल र प्रभावकारी छ । कथा चरणबद्ध रूपमा अगाडि बढ्छ र चिजमायाको भावनात्मक द्वन्द्वलाई स्पष्ट पार्दै प्रज्वलको सानो इच्छालाई पूरा गर्न गरिने त्यागमा अन्त्य हुन्छ । तर कथामा आइरहने घटना र परिस्थितिहरूले केही हदसम्म दोहराव महसुस हुन्छ । उदाहरणका लागि, चिजमायाको संघर्षलाई धेरै पटक उहीँ प्रकारले प्रस्तुत गरिएको छ ।

४. सामाजिक यथार्थको चित्रण-
कथाले गरिबी, मजदुरी र आर्थिक असमानतालाई मर्मस्पर्शी रूपमा चित्रण गरेको छ । चिजमायाको दुःखद् परिस्थितिले आर्थिक कमजोर वर्गको पीडा र उनीहरूले सामना गर्नुपरेका अपमानलाई प्रस्ट देखाएको छ । ‘घरबेटी आमाको’ अपमानजनक प्रस्तुति समाजमा गरिबप्रति रहेको विभेदपूर्ण दृष्टिकोणको राम्रो उदाहरण हो ।

५. संवेदनशीलता र पाठकप्रतिको प्रभाव-
कथाले अत्यन्त गहिरो संवेदनशीलता बोकेको छ । चिजमायाको आँसु र बलिदानले पाठकलाई भावुक बनाउँछ । कथाको अन्त्यले एकातर्फ पाठकलाई चिजमायाको साहसको प्रशंसा गर्न बाध्य पार्छ, अर्कोतर्फ गरिबीको कठोर यथार्थले मन थिचिन्छ ।

६. भाषा र शैली-
कथामा प्रयोग भएको भाषा सरल, मर्मस्पर्शी र प्रवाहपूर्ण छ । संवादहरू सजीव छन् र पात्रहरूको भावनालाई राम्रोसँग व्यक्त गर्छन् । तर, केही ठाउँमा वर्णन अनावश्यक रूपमा खिचिएको जस्तो लाग्छ । “जुठा भाँडाको पहाड” र “मैला लुगाको सगरमाथा” जस्ता उपमाहरू कथाको मर्मलाई उकास्ने भए पनि तिनीहरूको बारम्बार प्रयोगले शैलीमा केही हदसम्म एकरूपता गुमाएको छ ।

७. के राम्रो छ ?
– मातृमायाको उत्कृष्ट चित्रण ।
– बालकको अबोधता र इच्छालाई जीवन्त ढंगले देखाइएको छ ।
– गरिबी र समाजको विभेदलाई प्रस्ट देखाउन सकिएको छ ।

८. सुधारका सम्भावना-
– चिजमायाको संघर्षलाई वर्णन गर्दा केही दोहराव कम गर्न सकिन्थ्यो ।
– कथाको अन्त्यमा चिजमायाका लागि एउटा सकारात्मक आशाको संकेत थपिएको भए पाठकलाई सन्तुष्टि मिल्थ्यो ।
– बालकथाको रूपमा, बालक पाठकका लागि रमाइलो पक्ष र केही सकारात्मक दृष्टान्त पनि समावेश गर्न सकिन्थ्यो ।

९. निष्कर्ष-
‘चकलेट’ एक उत्कृष्ट सामाजिक बालकथा हो, जसले माया, त्याग र गरिबीबीचको सम्बन्धलाई प्रस्ट पारेको छ । कथाले पाठकलाई मानवता र मातृमायाको महत्त्वमा सोच्न बाध्य पार्छ । केही सुधारका सम्भावनाका बाबजुद, कथा समग्र रूपमा प्रभावकारी र शिक्षाप्रद छ ।
⁰⁰⁰⁰⁰

३. ‘मेरी छोरी मान्या’ कृतिभित्रको बालकथा- चकलेट
[ स्रोतकथा ]
🔴बालकथा- चकलेट
✍️इन्द्रकुमार श्रेष्ठ सरित्

विद्यालयको पोसाक, टाई र पालिसले टल्किएको कालो जुत्ता लगाएर, किताबको झोला बोकेर फुर्तीसाथ विद्यालय गइरहेको आफ्नो छ बर्षीय छोरो प्रज्वललाई एकोहोरो हेरिरहिन् चिजमायाले । आमालाई बाईबाई गर्दै छोरो विद्यालयको गेटभित्र पसिसकेपछि पनि चिजमायाले निर्निमेष छोरो गएतिर नै हेरिरहिन् । विद्यालयको हाताभित्र पसिसकेको छोरोलाई दौडिँदै गएर छातीमा टासेर माया गर्न मन लाग्यो चिजमायालाई । छोरो विद्यार्थीहरूको हुलमा हराउँदा आफ्नो मुटु नै चुँडिएलाझैँ भयो चिजमायालाई ।

धेरै बेरपछि गह्रौं मन लिएर चिजमाया त्यहाँबाट फर्किन् र पाकचा साहुको घरतिर लागिन् । यो घरमा आएर नियमित काम नगरे चिजमाया र प्रज्वलको हात र मुख जोडिँदैन । त्यसैले पाकचा साहुकी श्रीमती हाकुमैंको जस्तोसुकै ताना तिर्कुटी सुनेर पनि उनले पचाउने गरेकी छिन् । चिजमायाले धुऱ्यानतिर नजर दौडाइन्, त्यहाँ जुठा भाँडाहरूको पहाडै थुप्रिएको थियो भने अर्कोतिर मैलो लुगाको सगरमाथा ठडिएझैं देखिन्थ्यो । अटलमा पानी थापेर चिजमायाले पहिला भाँडा सफा गर्न थालिन् । उता हाकुमैले भाँडा चाहियो भनेर कराइरहेको सुनेर पनि प्रतिक्रियाहीन उनी आफ्नो काममा लागिरहिन् । मैलो लुगा धोएर सक्याउँदा प्रज्वल विद्यालयबाट फर्किने बेला भैसकेको थियो । त्यसैले चिजमाया छोराका लागि खाजा बनाउन हतार हतार डेरातर्फ दौडिन् ।

मकै भटमासको दोस्रो घान हाडीबाट नाङ्लोमा खन्याउँदा प्रज्वल ठीक्क आइपुग्यो ।

‘ए बाबु, आइस् ? हात धोएर आइज बाबै, हेर त मैले कस्तो फुरुरुरुरु फूल उठेको मकै भुटेकी छु ।’- स्नेहपूर्वक चिजमायाले भनिन् ।

‘भो, म त मकैसकै खान्न के । आमा, म पुरी तरकारी खान्छु नि ।’- आमासँग डेसिँदै प्रज्वलले भन्यो ।

‘मेरो ज्ञानी छोराले आज यो खाजा खाऊ । म भोलि बाबुको जन्मदिनमा बाबुलाई मनपर्ने खाजा बनाइदिन्छु नि ।’ चिजमायाले छोरोलाई फकाउँदै भनिन् ।

‘पक्का हो, आमा ?’- आमाको भनाइलाई जाँच्न खोजेझैँ गरी प्रज्वलले सोध्यो ।

‘पक्का छोरा, पक्का । म मेरो छोरोलाई नि ढाँट्छु त ?’ आमाको न्यानो आश्वासन पाएपछि प्रज्वलले विद्यालयको लुगा फेरेर हात धोएपछि आमाले मकैको फूल फूल छानिदिएको मकै र कालो चिया खान थाल्यो । छोराको सानो इच्छा पनि पूर्ति गर्न नसकेकोमा चिजमायाको मन त्यसैत्यसै कुँडिएर आयो ।

‘आमा, अनि मेरो जन्मदिनमा सप्पै साथीहरूका लागि चकलेट किन्दिन्छु भन्नु भा’ छ नि । आमा, नबिर्सिनु, ल आमा ।’ – बालखा छोरोको यो अबोध आग्रहले चिजमायाको मनै हल्लियो । कसोकसो आँखा छचल्किएर पोखियो । छोराले आँसु नदेखुन् भनेर आँसुलाई उनले आँखाभित्रै लुकाइन् र छोरोको आग्रहलाई हुन्छ भन्ने सङ्केत गर्दै मुन्टो हल्लाइन् ।

खाजा खाएर प्रज्वल खेल्न निस्कियो । तर चिजमायाको मन छटपटिरह्यो । बिहान र बेलुकीको छाक टार्न धौधौ छ । कति दुःखजिलो गरेर छोरोलाई निजी विद्यालयमा पढाएकी भनेर चिजमायालाई मात्रै थाहा छ । आज गरेको दुःखले भोलि सुख ल्याउँछ कि भन्ने चिजमायालाई झिनो आशा छ । तर जन्मदिनमा सबै साथीहरूका लागि छोरोले चकलेट लान्छु भनेपछि चिजमायालाई थप चिन्ता पर्यो । पाकचा साहुले भनेको बेलामा कहिल्यै ज्याला दिँदैन । तैपनि छोरोको आशय बुझेर चिजमायाले अलि अगाडि नै हाकुमै साहुनी र पाकचा साहुसँग अनुरोध गरिसकेकी छिन् । तर उनीहरूले बेलामा ज्याला देलान् जस्तो चाहिँ चिजमायालाई पटक्कै लागेको छैन । चिजमायाको आँखा त्यसै त्यसै भिजेर आउँछ । प्रज्वलको बाबा गाडी दुर्घटनामा नबितेका भए आज छोरोको सानो इच्छा पूरा गर्न उनलाई यो विधि कठिनाइ हुने थिएन । उनको मन छटपटिन्छ- हरे, मैले मेरो छोरोको यो सानो इच्छालाई कसरी पूरा गर्ने होला ?

उनी दौडेर पाकचा साहुकोमा पुगिन् । तर हाकुमैं साहुनीले चिजमायाको कुरै सुनिन । पैसा दिनुको के कुरा, बरु काम सन्तोषजनक नभएकोभन्दै नानाथरी सुनाएर पठाइन् । चिजमायाको मन धुरुधुरु रोयो । उनी घरबेटी आमालाई गुहार्न पुगिन्- ‘म कोठाभाडा दिँदा त्यो पैसा पनि तिर्छु, आमा । छोरोको रहर पूरा गर्न मलाई धेरै हैन सय रुप्पेमात्र दिनुस् ।’

‘यसै त म पैसा दिन सक्तिनँ हेर, चिजे । यो ट्वाइलेट धेरै दिनदेखि जाम भएर दुःख दिइरा’छ। यो सफा गर्दिस् भने सय होइन तँलाई दुई सय दिन्छु । गर्छेस् ?’- घरबेटी आमाको आँखामा चिजमाया प्रति व्यङ्ग्य, हेय र अपमान प्रष्ट झल्किरहेको देखिन्थ्यो । चिजमायालाई के गरूँ, के गरौं, भयो । तर सोच्न र विचार गर्नका लागि अरू विकल्पहरू नभएपछि चिजमायाले मनलाई दह्रो बनाइन् र भनिन्- ‘बालखा छोरोको सानो इच्छा पूरा गर्न म त्यो पनि गर्छु ।’

चिजमाया डेरामा पुग्दा छोरो आइसकेको रहेछ । उनले छोरोलाई पढ्न अह्नाइन् र आफूले स्टोभ बाल्ने तरखर गर्न लागिन् । छोराले गृहकार्य गर्दागर्दै टाउको उठाएर सोध्यो । ‘आमा, भोलि स्कुल लाने चकलेट किन्दिनु भयो ?’

छोरोको प्रश्नको जवाफमा चिजमायाले आँखाबाटै सम्पूर्ण वात्सल्य छोरामाथि पोख्दै मुसुक्क हाँसेर भनिन्- ‘मेरो छोरोले भनिसकेपछि मैले नल्याउँला त ? तिमी ढुक्क होऊ, तिमीले भनेको चकलेट मैले ल्याइसकें ।’ -चिजमायाको जवाफ सुनेर प्रज्वल रमाउँदै आमालाई अँगाल्न पुग्यो । तर चिजमायाको आँखा अगाडि भने दुई ‘सय रुपैया कमाउन आफूले सफा गरेको फोहोरी दृश्य झलझली नाचिरहेको थियो ।
⁰⁰⁰⁰⁰

४. कथाकार इन्द्रकुमार श्रेष्ठ ‘सरित्’द्वारा लिखित ‘चकलेट’ बालकथाको उत्तरकथा-
🔴बालकथा- चकलेटको सपना
✍️नन्दलाल आचार्य

चिजमायाले बिहानै छोरोलाई विद्यालय पठाएर पाकचा साहुको घरतिर लाग्दा मनमा अनेक तर्कना उठिरहेका थिए । प्रज्वलले जन्मदिनको अघिल्लो रात भनेको थियो, “आमा, म चकलेट साथीहरूलाई बाँड्छु नि।” चिजमायाको मन त्यसै त्यसै झनझनाएको थियो ।

प्रज्वललाई निजी विद्यालयमा पढाउन उनले जति दुःख गरेकी थिइन्, त्यो उनलाई मात्रै थाहा थियो । बिहानैदेखि बेलुकासम्म घरधन्दा गरेर थकित भए पनि छोरालाई पढाउन र हुर्काउन उनको साहस कमजोर भएको थिएन । तर आज प्रज्वलको यो सानो रहर पूरा गर्न उनले कहाँबाट पैसा जुटाउने भन्ने चिन्ताले उनलाई पिरोलेको थियो ।

पाकचा साहुको घरमा पुग्दा जुठा भाँडाका थुप्रो र मैला लुगाको सगरमाथा देखेर चिजमायाले निःश्वास तानिन् । भाँडामा हात चलाउँदै उनी सोचिरहेकी थिइन्, “छोराको इच्छाको लागि योभन्दा बढी गर्नुपरे पनि गर्छु ।”

तर पाकचा साहु र हाकुमैं साहुनीबाट पैसा माग्न जाँदा उनको आत्मसम्मान फेरि कुल्चियो । “चिजे, तँलाई पैसा चाहियो भने काम राम्ररी गर । अहिले हामीसित छैन ।” हाकुमैंको कठोर आवाजले चिजमायाको मन खिन्न बनायो । उनले त्यो कुरा चुपचाप पचाइन्, भाँडा र लुगा सफा गरेर मनभरि निराशा बोकेर फर्किइन् ।

डेरामा पुगेपछि प्रज्वलले पढाइ सकेर खेल्न निस्कियो । चिजमायाले सोचिन्, “पाकचा साहुसँग त ज्याला पाउने आशा छैन। अरू कोही गुहार्नुपर्छ ।” उनी हतारिँदै घरबेटी आमाकोमा पुगिन्- “आमा, म तपाईंसँग सय रुप्पेँ मात्रै माग्न आएकी । मेरो छोराको जन्मदिन छ । यो पैसा छिटै फर्काउँछु,” उनले नम्रतापूर्वक भनिन् ।

घरबेटी आमाले घिनलाग्दो हाँसो हाँस्दै भनिन्, “सय रुप्पेँ त दिइहालुँला । तर ट्वाइलेट जाम भएर गन्हाइरहेछ, सफा गर्दिस् भने दुई सय दिऊँला ।”

चिजमायाले अपमान महसुस गरिन्, तर छोराको खुसीका लागि उनले यो काम पनि स्वीकार गरिन् । उनले फोहोरी ट्वाइलेट सफा गरिन्, आँखा चिलाएर आँसु बगिरह्यो, तर मनमा प्रज्वलको मुस्कानको कल्पनाले उनलाई हौसला दिइरह्यो ।

दुई सय रुपैयाँ हातमा लिएर उनी छिट्टै पसल पुगिन् । सबैभन्दा सस्तो चकलेटको प्याकेट खोजेर किनिन् । “सपना पूरा गर्न गन्हाउने अपमान खप्नुपरे पनि भयो ।” उनले आफूलाई सम्झाइन् ।

भोलिपल्ट बिहान प्रज्वल चकलेटको प्याकेट झोलामा राखेर विद्यालयतिर हिँड्यो । उसको अनुहारमा खुसीको चमक थियो । “आमा, मलाई साथीहरूले कति मन पराउँछन् होला, है ?” उसले आमालाई प्रश्न गर्‍यो ।

चिजमायाले मुस्कान दिइन्, तर मनभित्रको दुखाइ छोराले कहिल्यै नदेखून् भन्ने सोचिन् । प्रज्वल विद्यालय पुगेपछि चिजमाया कोठाको कुनामा थचक्क बसिन् । “मेरो छोरालाई सानो खुसी दिन मैले के गर्नुपरेन ।” उनले आँसु पुछ्दै मनमनै भनिन् ।

विद्यालयमा प्रज्वलले साथीहरूलाई चकलेट बाँड्यो । साथीहरूले “ह्याप्पी बर्थडे” भन्दै जन्मदिनको शुभकामना दिए । शिक्षकहरूले पनि उसको प्रयासको प्रशंसा गरे । त्यो दिन प्रज्वलका लागि अविस्मरणीय रह्यो । तर चिजमायाको मनमा थकान र पीडाको गहिरो छाया बाँकी थियो ।

साँझमा प्रज्वल खुसी हुँदै घर फर्क्यो । “आमा, साथीहरूले कति रमाइलो गरे, थाहा छ ? सबैले मलाई धन्यवाद भने । म पनि कति खुसी भएँ, आमा !” उसले आमालाई अँगालो हाल्दै भन्यो ।

चिजमायाले मुस्काउँदै भनिन्, “मेरो छोरा खुसी भए, म खुसी ।” तर उनको मनले आफ्नो भविष्यका लागि फेरि चिन्ता गर्न थालिसकेको थियो । पाकचा साहुको जस्तो जागिरले उनी कति दिनसम्म छोराको रहर पूरा गर्न सक्छिन् ?

केही दिनपछि उनले साहुको घर छोड्ने निर्णय गरिन् । “यो अपमान सहेर बाँच्नुभन्दा, म अर्को काम खोज्छु । कम्तिमा आत्मसम्मान त रहन्छ ।” उनले मनमनै सोचिन् । उनले एउटा सानो होटलमा भाँडा माझ्ने काम पाइन् ।

चिजमायाको नयाँ जीवन सहज थिएन । बिहानदेखि रातिसम्म काम गर्नुपथ्र्यो । तर उनले सोचिन्, “म संघर्ष गरिरहन्छु । मेरो छोराको भविष्य उज्यालो बनाउन ।”

प्रज्वल आफ्नो पढाइमा झनै ध्यान दिन थाल्यो । आमाको हरेक संघर्ष उसको प्रेरणाको स्रोत थियो । उसको सपना ठूलो बनिसकेको थियो- एकदिन आमाको दुःखलाई पूर्णरूपले हटाउने ।

चिजमायाको कथा केवल दुःखको छैन । यो साहस, माया र संघर्षको कथा हो । साना बालबालिकाका इच्छाहरू पूरा गर्न गरिने त्यागले जीवनलाई नयाँ दिशा दिन सक्छ । चिजमायाले आफ्नो बलिदानको मूल्य थाहा पाएकी थिइन् र उनको छोराले त्यो माया कहिल्यै भुल्ने थिएन ।

उनको संघर्षले एकदिन विजय पाउने निश्चित थियो । चिजमायाको आँखामा आशा झल्किरहेथ्यो- कठिनाइको परेवा उडाएर उज्यालो आकाशसम्म पुर्‍याउने ।
⁰⁰⁰⁰⁰

कृति परिचय:
कृति- मेरी छोरी मान्या
विधा- बालकथा सङ्ग्रह
लेखक- इन्द्रकुमार श्रेष्ठ “सरित्”
ठेगाना- एकताबस्ती, बूढानीकलण्ठ नगरपालिका, काठमाडौं
सम्पर्क नम्बर- ९८४३५८७६२८
इमेल- shresthaindra96@gmail.com
प्रकाशक- अक्षरधाम प्रकाशन, नागार्जुन-४, काठमाडौं, नेपाल
सम्पर्क नम्बर- ९८४१५८३१४१
इमेल- akshardhamprakashan@gmail.com
संस्करण- प्रथम, २०७८
प्रकाशित प्रति- ११००
मूल्य- रू. १३५/-
ISBN- 978-9937-9574-1-0
लेआउट- प्रकाश समीर
आवरण चित्र- टङ्कबहादुर आले
मुद्रण- समीर मिडिया एन्ड प्रकाशन प्रा.लि.
कथा सङ्ख्या- ५
पृष्ठ सङ्ख्या- २४
⁰⁰⁰⁰⁰

✍️नन्दलाल आचार्य
बेलका- २, सिद्धार्थटोल, उदयपुर